Home

Vlag MadagascarDe gegevens van Madagascar

Geschiedenis Recent onderzoek wijst uit dat Madagaskar waarschijnlijk onbewoond was tot de komst van Indonesische zeevaarders in de 1e eeuw na Christus. Vanaf die tijd hebben vele migranten uit Zuid-Oost Azië, maar ook afrikanen en arabieren zich op het eiland gevestigd. De taal die er gesproken wordt, het Malagasië, is een Maleis-Indonesische taal hoewel het veel woorden uit Afrikaanse talen kent. De grootste etnische groep zijn de Merina, die tegen het eind van de 18e eeuw praktisch het hele eiland onder hun controle hadden.

Van de Europese landen was het Frankrijk dat zich in 1643 het eerst op Madagaskar vestigde. De vestiging was vooral bedoeld als handelspoort, maar ook werden Malagasiërs als slaven gebruikt bij de kolonisatie van Réunion en Mauritius. Aan het eind van de 19e eeuw maakte Frankrijk met harde hand een eind aan de Merina overheersing en werd een totale koloniale overheid en het franse onderwijssysteem ingesteld. Aanvankelijk was er weinig verzet van de Malagasiërs tegen de Fransen, maar dat nam toe toen vele aanvragen voor het franse burgerschap niet ingewilligd werden. Na aanleiding van de gewelddadige opstand in 1946 verboden de Fransen de nationalistische partij Mouvement démocratique de la rénovation malgache (MDRM).

In 1958 werd na een referendum een groot deel van de macht overgegeven aan de grootste partij, de Parti Social Démocrate (PSD).

In 1960 werd Madagaskar onafhankelijk van Frankrijk. De eerste regering werd in 1972 omvergeworpen door een volksopstand vanwege het uitblijven van economische en sociale hervormingen. Een militaire regering nam de macht over. In 1975 onstond opnieuw onrust en kwam de militair Didier Ratsiraka aan de macht. Eind 1975 werd de huidige grondwet opgesteld en aangenomen. In 1977 werd een parlement ingesteld. Algemene verkiezingen voor het parlement werden gehouden in 1983 en resulteerden in een grote overwinning voor de “Avant-garde de la Révolution Malgache” (Arema ) partij van Ratsiraka. De presidents- en parlementsverkiezingen in 1989 leidden eveneens tot een overwinning van Ratsiraka en zijn Arema-partij, zij het met een kleinere meerderheid dan voorheen.

Begin jaren ’90 voerde Ratsiraka democratische hervormingen door en liberaliseerde zijn economische beleid. De economische liberalisering leidde tot een politieke crisis in 1991, waarop in 1992 nieuwe verkiezingen werden uitgeschreven. Oppositieleider Albert Zafy werd gekozen tot president en zijn “Forces Vives” partij veroverde de meerderheid in het parlement. Zafy verloor begin 1996 echter de steun van zijn eigen partij wegens politieke concurrentiestrijd binnen de regering.

De presidentsverkiezingen werden in 1996 op het nippertje  gewonnen door Ratsiraka, Die na zijn verkiezing een referendum uitschreef om de positie van de president te versterken en administratieve en financiële bevoegdheden te delegeren naar de provincies, met als doel  de provincies een meer autonoom bestuur te geven. De bevolking reageerde  positief op de voorstellen en de parlementsverkiezingen in 1998 resulteerden in de overwinning van Ratsiraka’s Arema partij. (79 van de 150 zetels).

Op 16 december 2001 vonden presidentsverkiezingen plaats, waarbij oud-president Ratsiraka en Marc  Ravalomanana, de burgemeester van de hoofdstad Antananarivo de belangrijkste kandidaten waren. Al snel na de verkiezingen circuleerden er sterke geruchten over onregelmatigheden. Met massale steun van de bevolking riep de burgemeester van Antananarivo zich uit tot staatshoofd en benoemde zijn eigen “regering”. Hij eiste de overwinning voor zich op, omdat hij 52% van de stemmen zou hebben gekregen, terwijl volgens de verkiezingscommissie geen enkele kandidaat meer dan 50 % van de stemmen zou hebben en dit betekende dat een tweede ronde nodig was. De officiële uitslag plaatste Ravalomanana aan kop voor de zittende president, Didier Ratsiraka met 46 % tegen 41% van de stemmen.

Daarop volgde in de hoofdstad een periode van vreedzame protesten door massademonstraties en stakingen, op een schaal zoals nooit eerder was voorgekomen. De crisis markeert een grote verandering in de politieke verhoudingen van het land, waar Ratsiraka’s Arema partij op een gemakkelijke overwinning leek af te stevenen. Ravalomanana wordt gesteund door de verenigde oppositie, die zich bevindt in verschillende delen van het land en diverse sociale en ethnische groepen omvat. Ook na de verkiezingen heeft de oppositie haar eenheid weten te bewaren. Arema daarentegen heeft geen meerderheid in het land, maar kon tot nu toe haar positie handhaven door de versnippering van de oppositie en de bereidheid van sommige oppositieleiders om functies in de regering te bekleden of het regeringsbeleid te steunen, zoals bijvoorbeeld economische hervormingen. Ratsiraka heeft de de steun voor de oppositie niet goed weten in te schatten. Hij kondigde de staat van beleg af, een taktiek die faalde, omdat de veiligheidstroepen niet bereid bleken partij te kiezen in het conflict. In de ogen van de militairen staat het leger ten dienste aan de staat en niet aan individuele politici. Als reactie op de machtsovername van Ravalomanana in de hoofdstad werden door Ratsiraka nieuwe bevoegdheden toegekend aan de gouverneurs van de zes provincies. Zij behoren eveneens tot de Arema partij. Een van de provinciale gouverneurs nam afstand, maar de  andere vijf kozen de kant van Ratsiraka, die een alternatieve regering installeerde in de havenstad Toamasina (ook wel Tamatave). Echter deze situatie kreeg met name door het toedoen van Ratsiraka zelf verder geen inhoud.

Er volgden verschillende Afrikaanse bemiddelingspogingen om tot een oplossing van de crisis te komen. Bij de bemiddelingspogingen in het conflict door vertegenwoordigers van de AU (African Union) is het voorkomen van de opsplitsing van de nationale eenheid van Madagaskar van het belangrijkste doel geweest. In het begin concentreerde de AU zich vooral op het vinden van een compromis tussen de twee parijen over een mogelijke tweede ronde van de verkiezingen.

 
 

Algemene gegevens

Oppervlakte 592.000 km2 (17,5 x Nederland)
Hoofdstad Antananarivo
Inwonertal 17,8 miljoen (2004, schatting EIU)
Bevolkingsdichtheid 30 inwoner per km2
Godsdienst Inheemse godsdiensten (52%), christenen (41%), moslims (7%)
Taal Malagasy, Frans
Nationale feestdag(en) 29 maart, 30 juni (onafhankelijkheidsdag), 30 december
Klimatologische gesteldheid Tropisch, kouder in hooggelegen gebieden, periodieke cyclonen

Staatkundige gegevens

Staatshoofd Marc Ravalomanana (vanaf december 2001)
Premier Jacques Sylla
Minister van Buitenlandse Zaken General Marcel Ranjeva
Minister van Economische Zaken (Financiën en Budget) Radavidson Andriamparany
Staatsvorm Republiek
Parlement Senaat en National Assembly (138 direct gekozen leden )

Staatsinrichting

Madagaskar is een presidentiële Republiek met een parlement (150 zetels) en een meerpartijenstelsel. De Grondwet uit 1975 is voor het eerst gewijzigd in 1990, waarbij een meerpartijensysteem werd ingesteld. Verdere wijzigingen vonden plaats in 1992, waaronder het terugbrengen van de termijn voor het presidentschap naar vijf jaar. Zowel de president als de leden van het parlement worden gekozen voor een periode van vijf jaar, middels vrije verkiezingen. De premier wordt sinds 1995 gekozen door de president maar het parlement behoudt het recht de premier uit zijn functie te ontheffen. Als reactie op de relatief grote macht van de president in voorgaande regeringen, zijn enkele beperkingen en veranderingen aangebracht zoals meer invloed van het parlement en de premier.

Administratief is het grondgebied ingedeeld in zes provincies, die onderverdeeld zijn in prefecturen, onderprefecturen, districten en traditionele dorpsvergaderingen (fokola geheten), die een belangrijke rol spelen in de plaatselijke besluitvorming.

Demografische gegevens

Natuurlijke bevolkingsgroei 2,9% (1975-2003), 2,5% (2003-2015)
Geboorten (per 1000 inwoners) 41,91% (2004, per 1000 inwoners, schatting CIA)
Overlijdens (per 1000 inwoners) 11,62% (2004, per 1000 inwoners, schatting CIA)
Levensverwachting 56,8 jaar (v) – 54,1 jaar (m) (2003)

Economische gegevens

BBP US$ 3,9 miljard (2004, schatting EIU), US$ 5,3 miljard (2003), US$ 4,4 miljard (2002)
Economische groei 5,3% (2004, officiële schatting), 9,8% (2003), -12,7% (2002)
BBP per capita US$ 324 (2003, Wereldbank)
Inflatie 13,8% (2004), -1,1% (2003), 15,9% (2002)
Beroepsbevolking per sector Landbouw en visserij (78%), industrie (7%), handel en diensten (15%)
Werkloosheid 7 miljoen (1999, CIA)
Uitvoer US$ 901,5 miljoen (2004, schatting EIU)
– belangrijke producten Katoenproducten, vanille, kruidnagelen, schelpdieren, petroleumproducten
– belangrijkste partners Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan
Invoer US$ 1.314,4 miljoen (2004, schatting EIU)
– belangrijke producten Brandstoffen, kapitaalgoederen, consumptiegoederen, voedsel, ruw materieel
– belangrijkste partners Frankrijk, China, Hongkong, België, Verenigde Staten
Valuta Malagasy franc (Mgfr)
Buitenlandse schuld US$ 3,9 miljard (2004, schatting EIU)
Debt-service ratio 6,4% (2004, schatting EIU)
Saldo handelsbalans US$ 353,7 miljoen (tekort, 2004)
Lopende rekening betalingsbalans US$ 412,9 miljoen (tekort, 2004, schatting EIU)

Economische situatie

Madagaskar behoort met een bruto nationaal product per hoofd van de bevolking van slechts $222 tot de “Minst Ontwikkelde Landen”. Ongeveer 70% van de bevolking leeft onder de armoedegrens.

Madagaskar’s economie is bijna volledig gebaseerd op de landbouw, waarvan de opbrengst zowel in eigen gebruik als voor exportdoeleinden dienen. Rijst is het belangrijkste landbouwproduct en de economische situatie hangt voor een belangrijk deel af van hoe de rijstoogst is. Van de beroepsbevolking is 75% werkzaam in de landbouw, en het aandeel aan het BNP bedraagt ongeveer een derde deel. Er is een kleine industriële sector, die zich sterk ontwikkeld, welke gericht op produktie van textiel en kleding t.b.v de export.

Ratsiraka heeft de onderhandelingen met het IMF en de Wereldbank na zijn benoeming in 1997 opgestart en deze zijn in 1999 afgerond. Nieuw economisch beleid is doorgevoerd, met een verschuiving van een sterk gereguleerde economie naar een gereguleerde markteconomie, met als uitgangspunten het bevorderen van economische groei en het terugdringen van het begrotingstekort door het stimuleren van (o.a buitenlandse) investeringen en privatisering van staatsbedrijven. Vanaf 2002 is het programma van IMF en Wereldbank gericht op herstel van de economie, waarbij privatisering van staatsbedrijven tot de prioriteiten behoren. Madagaskar profiteert eveneens van het HIPC initiatief, dat gericht is op sanering van de externe schulden.

Ondanks bovengenoemd economisch beleid is de economische groei gering:4.0% in 2004. Dit is grotendeels te verklaren door de slechte infrastructuur, lage wereldhandelsprijzen voor exportproducten waaronder koffie, corruptie, de geïsoleerde ligging, de geringe koopkracht van de bevolking en natuurrampen.

De politieke crisis na de verkiezingen van december j.l. heeft een grote invloed gehad op de economie. Vanaf 2002 hebben donoren bijgedragen aan het economische herstel programma van premier Sylla, welke gericht was op creatie van werkgelegenheid, verbetering van openbare financië, gezondheidszorg, onderwijs, infrastructuur en verbetering van het bedrijfslevenklimaat. De houding van de internationale gemeenschap zal grote invloed hebben op het verloop van de normalisering van de situatie van Madagaskar na de crisis.

De financiële positie van het land is verzwakt en in de toekomst zullen donor bijdragen hard nodig zijn. Het programma dat door IMF en Wereldbank werd voortgezet.  Dit programma omvat economische liberalisering en een streng financieel  beleid samen met investeringen in belangrijke sociale sectoren  en ontwikkeling op grassroots niveau. Madagaskar komt tevens in aanmerking voor het Millenium Challenge Account programma van de VS en heeft als eerste land, dat in aanmerking komt een overeenkomst getekend met de US Millenium Challenge Corporation.

Ontwikkelingsrelevante indicatoren

Groeisectoren Toerisme, visserij, landbouw, mijnbouw
Energiesituatie Tweederde van energiewinning door 7 waterkrachtinstallaties, olie wordt uit buitenland geïmporteerd, belangrijkste brandstof voor bevolking is hout hoewel ontbossing een van de belangrijkste milieuproblemen van Madagaskar
Human development index 0,499 (2003, 146e plaats van in totaal 177)
Human poverty index 35,3% (63e plaats van in totaal 103)
Gender-related development index 0,483 (116e plaats van in totaal 140)
% inwoners dat leeftijd van 40 niet haalt 27,8% (2000-2005)
% volwassenen met HIV/Aids 1,7% (2003)
Alfabetisering 65,2% (v) – 76,4% (m) (2003)
% mensen met toegang tot veilig drinkwater 45% (2002)
% mensen met toegang tot essentiële medicijnen 50-79% (1999)
% kinderen tot 5 jaar met ondergewicht 33% (1995-2003)

Binnenlandse politiek

De politieke situatie in Madagaskar is niet erg stabiel. Het land is verdeeld in talrijke partijen en partijtjes, die sterk lokaal en traditioneel gebonden zijn. Ratsiraka won de verkiezingen in december 1996 met een minieme winst, en hoewel er beschuldigingen zijn geuit door de oppositie over corruptie en fraude, zijn  op dat moment ongeregeldheden uitgebleven. Door de gebeurtenissen na de verkiezingen in december 2001, waarbij onenigheid bestond of Ravalomanana wel of niet meer dan 50% van de stemmen had bepaald, was het politieke landschap echter drastisch veranderd. Door de machtsovername van Ravalomanana, de oppositiekandidaat in de hoofdstad Antananarivo en de vestiging van een regering van oud-president Ratsiraka in Toamasina werd  het land feitelijk in twee delen gesplitst. Daardoor had het land  twee presidenten en twee regeringen. Na bemiddeling van de Afrikaanse Unie volgde een hertelling van de stemmen plaats, waarbij Ravalomanana met meer dan 50% van de stemmen tot overwinnaar werd uitgeroepen. In mei 2002 werd hij officieel tot president uitgeroepen. Nadat het verzet van Ratsiraka werd gebroken vluchtte hij naar Frankrijk. De Afrikaanse Unie erkende het presidentschap van Ravalomanana na de parlementsverkieizingen in December 2002, waarbij de partij van Ramalomanana een grote overwinning behaalde.

De trage economische verbetering, de armoede, grote milieuproblemen en een steeds wisselende regering maakte Madagaskar al tot een instabiel en afhankelijk land. Door de gebeurtenissen na de verkiezingen in december j.l. was het land in een diepe crisis geraakt, die zowel het politiek- als economische leven van het land in een verlammende greep hield.

Ramalomanana’s beleid was gericht op liberalisering van de economie, maar faalde door gebrek aan goede wil tot samenwerking met supporters van het oude regime.  Onder druk van de AU en oppositiepartijen was de president gedwongen meer rekening te houden met de aanhangers van Ratsiraka. De president was echter niet bereid tot het organiseren van een “reconciliation” conferentie. Met het oog op de volgende verkiezingen probeert de president de relaties met locale bestuurders te verbeteren, waaronder de neef van de ex-president, Roland Ratsiraka, huidig burgermeester van Toamasina.

Sociale situatie

Hoewel Madagaskar een groot eiland is (in oppervlakte zo’n 17 x groter dan Nederland), kan het land een niet al te grote populatie aan door een beperkte landbouwcapaciteit. Dit wordt nog eens extra bemoeilijkt door de al vergaande aantasting van het milieu. Madagaskar hoort bij de armste landen van Afrika en is zeer afhankelijk van buitenlandse steun.

De gezondheidsvoorzieningen bereiken zo’n 65 % van de Malagasiërs en slechts 47 % van de bevolking heeft toegang tot schoon water. HIV-infectie en AIDS-gevallen lijken zich aanduidend minder op het eiland voor te doen dan op het vasteland. Op Madagaskar vindt geen verspreiding van het virus plaats op de manieren zoals het op het vasteland vooral verspreid wordt, nl. de internationale routes van vrachtwagenchauffeurs ontbreken en er vindt minder arbeidsmigratie plaats. Dit zijn echter zeer voorzichtige veronderstellingen aangezien bewijzen en cijfers niet voorhanden zijn.

Onderwijs is verplicht tot 14 jaar maar in praktijk begint 77% van de jongens en 74% van de meisjes met de lagere school, slechts 36% en 41% respectievelijk doorloopt de lagere school volledig. 15% daarvan volgt vervolgonderwijs aan een middelbare school.

Tijdens het eerste presidentschap van Ratsiraka, werd geprobeerd het Malgasië als voertaal op de scholen in te voeren. Zijn opvolger Zafy, draaide dit echter weer helemaal terug.

De wet verbiedt kinderarbeid onder de 14 jaar en risicovol werk onder de 18 jaar. In de grote landbouwsector van Madagaskar worden echter veelvuldig jonge kinderen ingezet, met name in familiebedrijven.

De wet schrijft een minimum loon voor, dat nauwelijks is het dagelijks onderhoud kan doen voorzien. Door de enorme werkloosheid zijn vele arbeiders echter zelfs bereid om voor nog minder te werken.

Mensenrechten

Over het algemeen is de mensenrechtensituatie verbeterd ten opzichte van vroeger. Er zijn enkele gevallen bekend van hard optreden door de politie. Ook zijn de omstandigheden in de gevangenis slecht en soms zelfs levensbedreigend. Mannen en vrouwen zijn soms gemengd gedetineerd.

De pers is onafhankelijk. Door journalisten is recentelijk onder meer onderzoek gedaan naar de omstandigheden in gevangenissen en deze onderzoeken zijn gepubliceerd in zowel kranten als elektronische media.

Er zijn weinig meldingen van geweld tegen vrouwen, maar op sociaal gebied is er regelmatig sprake van discriminatie, vooral in de grotere steden. Verscheidene NGO’s houden zich bezig met het trainen van vrouwen in zake hun rechten en het benutten daarvan. Op overheidsniveau zijn vrouwen in de praktijk zwaar ondervertegenwoordigd.

Buitenlands beleid en veiligheidsbeleid

Goede relaties met het buitenland, vooral met de belangrijkste donorlanden, zijn onontbeerlijk voor een arm land als Madagaskar. Ook het feit dat Madagaskar een eiland is brengt het land in een meer geïsoleerde en afhankelijke positie.

Madagaskar is geen lid van de Southern African Development Community (SADC) maar wel van de veel minder invloedrijke Common Market for Eastern and Southern Africa (Comesa). In termen van bilaterale relaties zouden de banden met Zuid-Afrika meer aangehaald kunnen worden.

Frankrijk is de belangrijkste handelspartner maar ook het belangrijkste donorland voor Madagaskar.

Het leger van Madagaskar bestaat uit 21.000 militairen, en de defensie-uitgaven van 2001bedroegen US$ 79 miljoen.

Comments are closed.

  • Africa Web TV