Corona in Afrika: ongelijkheid en lokale initiatieven

Corona in Afrika: ongelijkheid en lokale initiatieven

Liliane Fonds. Afrika telt op dit moment meer dan 25.000 coronagevallen. Het minst getroffen continent, als je naar de cijfers kijkt. Epidemiologen zeggen echter dat een grote uitbraak een kwestie van tijd is. Vanwege de zwakke infrastructuur wordt gevreesd voor dramatische economische en sociale gevolgen. Deze gevolgen zijn het grootst voor de armere bevolking en de meest kwetsbaren, zoals kinderen met een handicap en hun ouders.

In delen van Afrika is ontzettend veel kennis aanwezig over het monitoren en indammen van een epidemie door ervaring met ebola en hiv. Maar veel Afrikaanse landen hebben geen middelen om het virus te lijf te gaan. Volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) heeft het continent maar 1,06 verpleegkundigen voor elke 1000 inwoners. En minder dan 2000 werkende beademingsapparaten moeten miljoenen mensen voorzien in 41 Afrikaanse landen. De nadruk ligt dan ook voornamelijk op preventie: het hele continent zit op slot. Koortsmetingen op luchthavens waren al langere tijd standaard. Nu zijn er geen vluchten, alleen nog grensverkeer voor essentiële goederen. Afrikaanse regeringen namen snel maatregelen, zoals een gedeeltelijke of een totale lockdown. In veel steden bestaat een avondklok die hardhandig gehandhaafd wordt. In Kenia hamert de regering op afstand houden en er geldt een nachtelijk uitgaansverbod. De megasteden Lagos en Abuja in Nigeria gingen helemaal op slot. Nigeria heeft voormalige ebolaklinieken omgebouwd tot coronaklinieken.

Arm en rijk
De coronacrisis legt de verschillen tussen landen, continenten, arm en rijk pijnlijk bloot. Niet iedereen kan van de goede voorzorgsmaatregelen profiteren. Niet iedereen heeft de mogelijkheid tot handen wassen, want een relatief groot deel van de Afrikaanse bevolking heeft geen eigen toegang tot stromend water. In de armere volkswijken, met 70 procent van de stadsbevolking, leven de bewoners met de hele familie in één woonkamer. Social distancing is zo goed als onmogelijk.

Hulp aan kinderen met een handicap ernstig gehinderd
Het coronavirus heeft grote impact op het leven van kinderen met een beperking in extreem arme gebieden. Kinderen zijn in principe niet de grootste risicogroep voor corona, maar kinderen met een handicap zijn extra kwetsbaar. Zij hebben vaak al een zwakke gezondheid. Ook zijn ze afhankelijk van anderen voor dagelijkse zorg en fysieke en sociaal-emotionele ontwikkeling. Die hulp valt nu weg. Zo kunnen hulpverleners niet meer thuis langskomen, vervalt vaak de dagbesteding en zijn revalidatiecentra en scholen gesloten. Daarnaast is de informatievoorziening over corona vaak niet toegankelijk voor mensen met een visuele of gehoorbeperking.

Sociaaleconomische gevolgen
De economische gevolgen van de coronacrisis hebben uiteraard ook invloed op de situatie van kinderen met een beperking en hun families. In veel gevallen kunnen de ouders niet meer werken, komt er geen inkomen meer binnen en raken een goede maaltijd en adequate medicijnen buiten bereik.
Van onze lokale partner in Sierra Leone begrijpen we dat rijke families voedsel in voorraad hebben, met als gevolg dat zij minder kopen en het eten duurder wordt. Daardoor kunnen arme gezinnen geen voedsel meer betalen. Ook informatie is niet goed toegankelijk in gemeenschappen waar gezinnen geen televisie of internet hebben.
Onze partner in Kenia ziet ook uiteenlopende gevolgen voor deze gezinnen. Cecilia Mutava, directeur van Cheshire Disability Services Kenia (CDSK): ‘De meeste kinderen die wij helpen leven in zeer armoedige omstandigheden. Ouders zijn afhankelijk van de informele economie. Door deze crisis hebben zij geen inkomen. Ze proberen op nieuwe manieren aan geld te komen en zijn daardoor veel van huis. Ze laten hun kinderen dan alleen thuis. Daardoor lopen meisjes met een handicap meer risico om slachtoffer te worden van seksueel geweld.’
Nu kinderen ook in Kenia thuis moeten blijven, verzorgt de overheid educatieve programma’s via de radio. Cecilia: ‘Dit is een mooi initiatief, maar arme gezinnen hebben vaak geen radio en kunnen het zich niet veroorloven er een te kopen. Dit betekent dat kinderen met een handicap geen onderwijsprogramma’s kunnen volgen.’

Lokale initiatieven
Ook onze partners zijn zelf in staat om belangrijke bijdragen te leveren aan de bestrijding van corona in hun land. Zij komen indien mogelijk dicht bij kwetsbare gezinnen. Onder andere in Kenia,Oeganda en Rwanda zorgen onze partners ervoor dat kinderen met een handicap en hun familie handgel, mondkapjes en medicijnen krijgen. Ook proberen ze bewustwording te creëren. De overheid in Nigeria deelt voedselpakketten uit. Samen met een organisatie voor mensen met een beperking zorgt onze lokale partner ervoor dat deze pakketten ook bij mensen met een beperking terechtkomen.
Een aantal partners helpt de noodhulporganisaties bij het inclusief maken van hulp, bijvoorbeeld door informatie over corona toegankelijk te maken voor mensen met een visuele of gehoorbeperking. Edward Emmanuel, directeur van onze partnerorganisatie One Family People (OFP) in Sierra Leone: ‘Inmiddels hebben we flyers gemaakt met informatie in gebarentaal en braille. We verspreiden informatievideo’s via WhatsApp en sociale media. Daarnaast lobbyen we voortdurend bij de overheid om ervoor te zorgen dat mensen met een beperking niet worden uitgesloten in de communicatie.’
Een van de organisaties die het Liliane Fonds ondersteunt in Sierra Leone startte een mooi initiatief. In het district Kambia staat een tehuis voor kinderen met een handicap. Nu de scholen gesloten zijn, krijgen kinderen uit de wijk les in dit tehuis van The Welfare Society for the Disabled (WESOFOD). Edward Emmanuel: ‘Kinderen in de hogere klassen helpen kinderen in de lagere klassen. Een aantal personeelsleden van de organisatie ondersteunt de kinderen op vrijwillige basis. We zorgen ervoor dat alle maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan tot in de puntjes worden opgevolgd. Omdat alle kinderen de hele dag bij elkaar zijn, maken we van de gelegenheid gebruik om hun bewustzijn over corona te vergroten. Ze leren wat ze wel en niet kunnen doen om veilig te blijven. We zijn nu aan het zoeken naar manieren om kinderen van buiten dit tehuis ook op een veilige manier te bereiken.’
Samen met de partners van het Liliane Fonds denken we na over geschikte interventies zoals deze, zodat we waar mogelijk hulp kunnen blijven bieden aan kinderen en jongeren met een handicap. Wij doen er samen alles aan om verdere verspreiding te voorkomen.

Ga naar lilianefonds.nl/corona en lees meer over hoe wij kinderen met een handicap blijven ondersteunen in tijden van corona.