IPS. Een internationaal consortium onder leiding van Braziliaanse onderzoekers wil versneld nieuwe medicatie ontwikkelen tegen de infectieziekten malaria, leishmaniasis en de ziekte van Chagas. De bestaande behandelingen volstaan niet langer.
Het consortium omvat onderzoekers van de universiteiten van Campinas en São Paulo, beide in de Braziliaanse staat São Paulo, het in Zwitserland gevestigde Medicines for Malaria Venture (MMV) en Drugs for Neglected Diseases (DNDi), een zijtak van Artsen zonder Grenzen.
De verschillende deelnemers investeren samen 10,7 miljoen dollar voor vijf jaar onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen om de drie tropische ziekten te bestrijden.
Malaria
‘De bedoeling is om een pil te ontwikkelen die de malariaparasiet binnen zeven dagen kan elimineren’, zegt projectcoördinator Carlos Dias aan Scidev.net. ‘Momenteel moeten besmette mensen elke dag medicatie innemen gedurende een veel langere tijd.’ Dat is onder meer het geval voor artemisinine, een medicijn dat wordt gebruikt om malaria te behandelen. Het wordt gemaakt van het kruid Artemisia annua en is werkzaam tegen Plasmodium falciparum, de dodelijke parasiet die malaria veroorzaakt.
Sinds de jaren 2000 begon artemisinine een deel van zijn potentie tegen de ziekte te verliezen in Afrika en Zuidoost-Azië.
In 2018 waren er naar schatting 228 miljoen gevallen van malaria wereldwijd. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakte de ziekte dat jaar 405.000 doden, 93 procent van de slachtoffers viel in Afrika.
Parasiet
Het consortium wil ook medicatie ontwikkelen die kan worden ingezet tegen de ziekte van Chagas, afkomstig uit Latijns-Amerika, maar onder meer ook in opmars in Europa. Chagas wordt veroorzaakt door een parasiet die onomkeerbare schade aan het hart, de slokdarm en de dikke darm veroorzaakt. De aandoening verlaagt de levensverwachting met gemiddeld tien jaar.
Naar schatting acht miljoen mensen zijn wereldwijd besmet met Trypanosoma cruzi, de veroorzaker van de ziekte van Chagas. In Latijns-Amerika sterven elk jaar meer dan 10.000 mensen aan de gevolgen van deze ziekte.
De derde aandoening die de onderzoekers viseren is leishmaniasis, een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een parasiet, maar wordt overgebracht door zandvliegen.
Wereldwijd zijn naar schatting twaalf miljoen mensen besmet.
Vooral arme bevolking slachtoffer
Chagas en leishmaniasis worden gecategoriseerd als ‘vergeten tropische ziekten’ omdat ze vooral arme bevolkingsgroepen in lage-inkomenslanden treffen en minder behandeling en onderzoeksfinanciering aantrekken dan bijvoorbeeld tuberculose en hiv/aids.
De huidige generatie geneesmiddelen tegen de ziekte van Chagas en leishmaniasis is duur en dient langdurig ingenomen te worden. Bovendien is er vaak sprake van bijwerkingen. De onderzoekers willen alternatieve behandelingsvormen vinden en zo de levenskwaliteit van de patiënten verhogen.