Gegevens

In 1926 werd de eerste rubberplantage geopend. Belangrijke staatshoofden in de daarop volgende periode waren de presidenten William Tubman (1943-’71) en William Tolbert (1971-’80). Dankzij buitenlandse – voornamelijk Amerikaanse – investeringen in plantages en mijnbouw groeide de economie van het land. In de grote onderontwikkelde regio van de West-Afrikaanse kust vormde Liberia lange tijd een opvallende economische enclave. Aangezien de inkomsten vooral werden aangewend voor de instandhouding van de geprivilegieerde elite, bleef de ontwikkeling van het land als geheel uit. De oliecrises van de jaren zeventig deden voorts de ruilvoet van Liberia’s exportproducten sterk verslechteren, met alle negatieve gevolgen van dien voor de economie.

Een staatsgreep bracht in 1980 Samuel Doe aan de macht. Het corps beroepsofficieren van de Armed Forces of Liberia (AFL) werd afgeschaft; de reeds bestaande politieke instabiliteit van het land nam toe en de positie van de regering verzwakte. De financiële discipline verslapte steeds verder en economisch wanbeheer leidde tot kapitaalvlucht op grote schaal. Gecombineerd met toenemende etnische strijd verviel het land aan het eind van de jaren tachtig in een staat van burgeroorlog.

In 1989 viel Charles Taylor als leider van het National Patriotic Front of Liberia (NPFL) vanuit buurland Ivoorkust Liberia binnen. Na een burgeroorlog van acht jaar wist hij uiteindelijk via verkiezingen in 1997 president te worden. Bij de beëindiging van de burgeroorlog speelde de Cease-fire Monitoring Group (ECOMOG) van de regionale organisatie Economic Community of West African States (ECOWAS) een cruciale rol.

Onder Taylor was er geen sprake van wederopbouw van het land. Hij regeerde als een dictator, waardoor oppositionele groepen weer naar de wapens grepen. De strijd breidde zich in 2002 en 2003 snel uit, hetgeen in de zomer van 2003 leidde tot de verdrijving van Taylor. Hij heeft thans politiek asiel in Nigeria, maar is aangeklaagd door het Speciale Hof van Siërra Leone voor onder meer oorlogsmisdaden in dat land.

Een akkoord tussen de strijdende partijen voorzag in de oprichting van een tweejarige overgangsregering. In oktober 2005 moeten verkiezingen plaatsvinden, waarna met de installering van een reguliere regering in januari 2006 de overgangsperiode kan worden afgesloten.

Ellen Jonson-Sirleaf van de Eenheidspartij van won de presidentsverkiezingen in december 2005. De beëdiging van Johnson-Sirleaf heeft plaatsgevonen op 16 januari 2006.  Zij wordt het eerste vrouwelijke staatshoofd van een Afrikaans land.

Economische situatie

De economie heeft ernstig geleden onder de zeven jaar durende burgeroorlog in de jaren ’90 en het daaropvolgende bewind van Taylor (met vanaf 2002 wederom oorlog). Met de komst van de overgangsregering en veel donoren krijgen economische vraagstukken weer hernieuwde aandacht. De toewijzing van economische posities in de overgangsregering aan voormalige rebellen is een reden tot zorg. Het risico dat deze posities zullen worden misbruikt voor politieke en financiële doelen (zoals het bedienen van de eigen gewapende achterban) is hoog. De herstructurering van Liberia’s economie zal dan ook moeten beginnen met de introductie van transparantie in de allocatie van opbrengsten uit de natuurlijke hulpbronnen. Volgens de Wereldbank is het BNP gereduceerd tot een fractie van het niveau van 1989 (ruim US$ 1 miljard). Het inkomen per capita daalde navenant. Exportopbrengsten belopen slechts US$ 20 miljoen ten opzichte van US$ 400 miljoen in 1988. De werkloosheid is hoog.

Op de internationale donorconferentie voor Liberia, in februari 2004, werd door donoren ruim 500 miljoen dollar toegezegd voor de wederopbouw van het land. Lang niet alle donoren hebben het door hen toegezegde bedrag inmiddels ter beschikking gesteld.

Onder de paraplu van de VN is een internationaal contingent van ruim 1000 politieagenten naar Liberia gezonden om te helpen bij de herstructurering van de huidige politiemacht van circa 4000 man. Onder het Taylor-bewind pleegden de veiligheidstroepen moorden waarbij de motieven vaak onopgehelderd bleven. Martelingen zijn toegepast door het Ministerie van Binnenlandse Zaken om bekentenissen af te dwingen. De omstandigheden in de gevangenissen waren erbarmelijk en verdachten werden soms willekeurig en langdurig vastgehouden. Door de overgangsregering wordt, met internationale ondersteuning, getracht de situatie op het terrein van de mensenrechten snel te verbeteren.

Tevens is een belangrijke verbetering te zien in de contacten buiten de regio en bestaat een hernieuwde relatie met donoren, in het bijzonder met de EU en de VS. Washington draagt het leeuwendeel van de kosten van de vredeshandhaving (met $225 miljoen) en de wederopbouw (met $200 miljoen). De VN-vredesmacht UNMIL, waarin veel troepen uit ECOWAS-lidstaten zijn opgenomen, draagt zorg voor de interne veiligheid en stabiliteit van het land. Er is inmiddels begonnen met een programma van ontwapening, demobilisatie en reïntegratie van voormalige strijders in de samenleving (het zogenaamde DDR-programma). De toekomstige stabiliteit van Liberia zal voornamelijk afhangen van het succes van dit programma. Daarnaast speelt de situatie in de onrustige regio, met name in buurland Ivoorkust, een grote rol.