Gegevens

Als het administratieve centrum van Frans West Afrika was Dakar belangrijk voor de ontwikkeling van de Afrikaanse politiek. In de jaren vijftig ontstond er een variëteit aan politieke organisaties alsmede een sterke vakbond. Senegal was in Frans West-Afrika het leidende land en is nog steeds één van de toonaangevende landen in de regio.De eerste president was Léopold Sedar Senghor, oprichter van de Union Progressiste Sénégalaise (UPS). In de vroege jaren zestig werd na ongeregeldheden de belangrijkste oppositiepartij verboden. Andere oppositiepartijen werden buiten de wet gesteld of gingen samen met de UPS.

In 1976 werd op basis van een grondwetswijziging een drie-partijen systeem ingevoerd met de UPS, later hernoemd de Parti Socialiste (PS), de Parti Démocratique Sénégalais (PDS) van Abdoulaye Wade en een marxistisch-leninistische partij, waarvan de meeste leden later echter weigerden mee te werken. Andere prominente politici die geen plek kregen binnen het nieuwe systeem richtten onofficiële partijen op.Toenemende kritiek van moslimgroeperingen, de verslechterende economische situatie en de ontevredenheid onder de Senegalese bevolking over het dirigisme van Senghor waren aanleiding tot diens aftreden in 1981.

De Parti Socialiste (PS) bleef echter aan de macht, en Senghors secondant Abdou Diouf werd de nieuwe president.Diouf voerde een rigoreuze reorganisatie van het politieke systeem door waarbij ook kleinere partijen werden erkend. Ondanks de hervormingen bleef het onrustig in Senegal en was er sprake van een algeheel gevoel van ontevredenheid onder de bevolking en de oppositiepartijen. De verkiezingen in 1988 werden weliswaar met overmacht door Diouf en de PS gewonnen (73% van de stemmen) maar ongeregeldheden braken uit in Dakar na wijdverspreide geruchten van fraude. De noodtoestand werd zelfs afgekondigd.

Vanaf 1991 werden enkele ministerposten verdeeld onder de oppositiepartijen, die ondanks de door hen gedeelde regeringsverantwoordelijkheid vrijelijk kritiek uitoefenden op het regeringsbeleid. De presidentsverkiezingen van 1993 verliepen opnieuw onrustig en vertoonden een afbrokkeling van de macht van Diouf (58% van de stemmen tegen 32% voor Wade). Op basis van een ‘open deur’ politiek maakten vanaf 1995 oppositieleden wederom deel uit van de regering.

De meest recente presidentsverkiezingen vonden plaats in 2000. Diouf deed voor de derde maal een gooi naar het presidentschap (zie grondwetswijzigingen onder Staatsinrichting). Ondanks tekenen dat de verkiezingen zouden uitlopen op een chaos, hadden ze een kalm verloop. In de eerste ronde behaalde Diouf slechts 41% van de stemmen en er moest een tweede ronde aan te pas komen om een beslissing te verkrijgen. Abdoulaye Wade won de tweede ronde met 58,5% van de stemmen terwijl Diouf op 41% bleef steken.

De overdracht van de macht was exemplarisch, en Senegal euforisch. De parlementaire verkiezingen in april 2001 hielpen de door de partij van Wade geleide coalitie aan de gewenste meerderheid in het parlement (89 van de 120 zetels). Deze coalitie had een ruim mandaat om de beloofde “Sopi” (veranderingen) tot stand te brengen.

Tot de belangrijkste problemen van Senegal behoren de economische crisis en corruptie. Daarnaast is een gewapende onafhankelijkheidsbeweging actief in de provincie Casamance. De inwoners voelen zich onderdrukt door de Senegalese Wolof-meerderheid. In september 2002 kwam het tot een wapenstilstand en vredesbesprekingen, maar in januari 2003 kwam het opnieuw tot gewapende conflicten tussen leger en rebellen. Op 31 december 2004 werd officieel een vredesverdrag tussen de rebellen en de regering getekend.

Internationaal profileert Wade zich als een voorvechter voor democratie en economische liberalisering in Afrika. Hij is onder meer medeontwerper van Nepad, een economisch hulpprogramma voor het Afrikaanse continent, en heeft vergeefs getracht te bemiddelen in de burgeroorlog in Ivoorkust.

In februari en maart 2012 werden verkiezingen gehouden (twee rondes). Deze verliepen zonder noemenswaardige incidenten. Op 26 maart 2012 werd de nieuwe president Macky Sall verkozen. Minister van cultuur en toerisme werd Youssou N’Dour. Op 25 maart versloeg Sall de zittende president in de tweede ronde. Op 1 september 2013 ontsloeg Sall zijn eerste minister Abdoul Mbaye en diens regering om onbekende redenen.

In Senegal zijn verschillende mensenrechtenorganisaties actief, zoals de Senegalese Mensenrechten Liga, Amnesty International, het Afrikaanse Instituut voor de Mensenrechten en het Rencontre Africaine pour la Défense de Droits de l’Homme (RADDHO). In de Afrikaanse context heeft Senegal in het algemeen een relatief goede reputatie en zijn ernstige schendingen van mensenrechten zeldzaam, zulks met uitzondering van de situatie in de Casamance. Amnesty International (AI) spreekt van buitengerechtelijke executies en verdwijningen, martelingen van verdachten tijdens hun verhoor, willekeurige arrestaties en lange periodes van voorarrest.

AI beschuldigt ook het MFDC van machtsmisbruik. Medewerkers van de politie en militairen die zich schuldig hebben gemaakt aan schending van de mensenrechten worden zelden gestraft. In het algemeen is de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht ten opzichte van zowel politieke als economische belangen nog onvoldoende gegarandeerd. Daarnaast is de situatie in de gevangenissen over het algemeen slecht en komt discriminatie ten aanzien van vrouwen veelvuldig voor.

Bij al deze koninkrijken viel op dat de macht van koning beperkt was en het volk op lokaal niveau heel wat te zeggen had.In 1444 kwamen de Portugezen aan op het schiereiland Cap Vert, waar nu Dakar is gelegen. Met de komst van de eerste Europeanen begon ook een van de zwartste bladzijden uit de geschiedenis van het Afrikaanse continent, de slavenhandel naar Amerika en West-Indië. Naar schatting zijn er zo’n twintig miljoen slaven naar de Nieuwe Wereld verscheept.De slavenhandel werd afwisselend beheerst door Fransen, Hollanders en Engelsen. De Engelsen schaften de slavernij af in 1807, de Fransen in 1848.

Begin 17e eeuw (1617) kochten de Hollanders het eilandje van een lokaal stamhoofd. Ze noemden de aanlegplaats daar “Goede Reede”, wat eigenlijk nog steeds de naam van het eilandje is. De naam is in de loop der eeuwen echter verbasterd tot Gorée. De Hollanders bouwden er twee forten (Fort Oranje en Fort Nassau) en enkele gebouwen voor de op- en overslag van goederen. De Hollandse handelsheerschappij nam na 1650 aanmerkelijk af en kwam in handen van de Fransen en de Engelsen. Gorée werd  in 1677 veroverd door Frankrijk.Tot 1814 waren Gorée en andere kustplaatsen afwisselend in Franse en Engelse handen. In 1814 kwam West-Afrika op Gambia (Engeland) en Guinee-Bissau (Portugal) na, grotendeels in handen van Frankrijk.

Vanaf 1848 werden de vier grootste steden van Senegal als een deel van Frankrijk beschouwd en werden daardoor gerechtigd afgezanten te sturen naar het parlement in Parijs. In het binnenland van Senegal woeden in de jaren tussen 1850 en 1880 de Marabout-oorlogen. Fanatieke moslims probeerden met geweld de islam op te leggen aan de animistische Wolof-, Sérèr- en Malinké-bevolking.Vanaf midden negentiende eeuw wilden de Fransen het West-Afrikaanse gebied nu niet alleen exploiteren, maar volledig onderwerpen aan hun gezag. Een exponent van deze nieuwe aanpak was de Franse gouverneur Louis Faidherbe. Er ontstond een verfranste christelijke elite die werd bestreden door de islamitische bevolking. De in 1860 gehouden slag bij Medina in Oost-Senegal werd gewonnen door de Fransen onder leiding van Faidherbe. Hierna werd West-Afrika verder gekoloniseerd door de Fransen.

In 1857 werd Dakar gesticht. Pas nadat Frankrijk de haven van Dakar tot marinesteunpunt uitbreidde, begon Dakar flink te groeien.Na de Frans-Duitse oorlog van 1870/1871 veroverden de Fransen steeds meer delen van Senegal. Het laatste deel van Senegal werd door de slag bij Kansala in 1868 veroverd. In 1884/1885 werden tijdens de Conferentie van Berlijn de definitieve grenzen vastgesteld. De Fransen noemden het gebied Afrique Occidentale Française – Frans West Afrika. Omstreeks 1895 was geheel Senegal onder controle van de Fransen. Dakar werd in 1902 de hoofdstad van geheel Frans West-Afrika, een gebied dat liep van Mauritanië tot Niger.

De tegenwoordige republiek Senegal ontstond in 1960, toen Senegal zich afsplitste van de Mali-federatie met Soudan (nu Mali) en het land volledig onafhankelijk werd van Frankrijk. Ten tijde van de onafhankelijkheid was er in Senegal in geringe mate sprake van een democratie. Sinds de negentiende eeuw werd de inwoners van de belangrijkste grote steden een zekere vorm van Frans burgerschap toegekend, en ook werden zij vertegenwoordigd in het Franse parlement. Als het administratieve centrum van Frans West Afrika was Dakar belangrijk voor de ontwikkeling van de Afrikaanse politiek.

In de jaren vijftig ontstond er een variëteit aan politieke organisaties alsmede een sterke vakbond. Senegal was in Frans West-Afrika het leidende land en is nog steeds één van de toonaangevende landen in de regio. De eerste president was Léopold Sedar Senghor, oprichter van de Union Progressiste Sénégalaise (UPS). In de vroege jaren zestig werd na ongeregeldheden de belangrijkste oppositiepartij verboden. Andere oppositiepartijen werden buiten de wet gesteld of gingen samen met de UPS. In 1976 werd op basis van een grondwetswijziging een drie-partijen systeem ingevoerd met de UPS, later hernoemd de Parti Socialiste (PS), de Parti Démocratique Sénégalais (PDS) van Abdoulaye Wade en een marxistisch-leninistische partij.

Toenemende kritiek van moslimgroeperingen, de verslechterende economische situatie en de ontevredenheid onder de Senegalese bevolking over het dirigisme van Senghor waren aanleiding tot diens aftreden in 1981. De Parti Socialiste (PS) bleef echter aan de macht, en Senghors secondant Abdou Diouf werd de nieuwe president.

Diouf voerde een rigoreuze reorganisatie van het politieke systeem door waarbij ook kleinere partijen werden erkend. Ondanks de hervormingen bleef het onrustig in Senegal en was er sprake van een algeheel gevoel van ontevredenheid onder de bevolking en de oppositiepartijen. De verkiezingen in 1988 werden weliswaar met overmacht door Diouf en de PS gewonnen (73% van de stemmen) maar ongeregeldheden braken uit in Dakar na wijdverspreide geruchten van fraude. De noodtoestand werd zelfs afgekondigd.

De presidentsverkiezingen vonden plaats in 2000 weer. Diouf deed voor de derde maal een gooi naar het presidentschap (zie grondwetswijzigingen onder Staatsinrichting). Ondanks tekenen dat de verkiezingen zouden uitlopen op een chaos, hadden ze een kalm verloop. In de eerste ronde behaalde Diouf slechts 41% van de stemmen en er moest een tweede ronde aan te pas komen om een beslissing te verkrijgen. Abdoulaye Wade won de tweede ronde met 58,5% van de stemmen terwijl Diouf op 41% bleef steken. De parlementaire verkiezingen in april 2001 hielpen de door de partij van Wade geleide coalitie aan de gewenste meerderheid in het parlement (89 van de 120 zetels). Deze coalitie heeft nu een ruim mandaat om de beloofde  veranderingen tot stand te brengen.

Internationaal profileert Wade zich als een voorvechter voor democratie en economische liberalisering in Afrika. Hij is onder meer medeontwerper van Nepad, een economisch hulpprogramma voor het Afrikaanse continent, en heeft vergeefs getracht te bemiddelen in de burgeroorlog in Ivoorkust.

In februari en maart 2012 werden verkiezingen gehouden (twee rondes). Deze verliepen zonder noemenswaardige incidenten. Op 26 maart 2012 werd de nieuwe president Macky Sall verkozen. Minister van cultuur en toerisme werd Youssou N’Dour. Op 25 maart versloeg Sall de zittende president in de tweede ronde. Op 1 september 2013 ontsloeg Sall zijn eerste minister Abdoul Mbaye en diens regering om onbekende redenen.