Jan van Maanen. De MADEM-G15 en andere aanhangers van Sissoko kwamen in groten getale af op de uitnodiging van de ‘eedaflegging’ van Sissoko op 27 februari in het Azalai hotel. Ook de PRS (oppositie partij), enkele militairen en de ambassadeurs van Gambia en Senegal waren er.
De bewaking rond het hotel was in handen van militairen van de presidentiële garde. In een opgewonden sfeer legde Sissoko de presidentiële eed af bij Nuno Nabiam, vice-president van het parlement. Nuno Nabiam was niet bevoegd dit te doen, de eedaflegging is een exclusieve klus van de president van het parlement (Nuno is dus vice president). Daarnaast was Sissoko nog steeds niet door het Supremo Tribunal bevestigd als de winnaar van de verkiezingen van 29 december. Na de ceremonie, die meer weg had van het beëdigen van een prins carnaval, trok het gezelschap naar het presidentiële paleis, waar Sissoko de presidentiële zegels en stempels overhandigd kreeg van de uitgaande president José Mario Vaz, die daarna over een rode loper, vergezeld van zijn echtgenote, het paleis verliet. Leek het hele gebeuren (symbolische eedaflegging, zo werd het aanvankelijk nog genoemd) een wat ludieke vertoning, de volgende dag bleek meteen dat het hard werd gespeeld en dat het menens was: ‘President van de Republiek en Oppercommandant van de strijdkrachten, generaal Umaru Sissoko Embalo ontslaat Eerste Minister Aristides Gomes’, in zijn eerste presidentiële decreet. Meteen daarop een volgend decreet: Nuno Nabiam benoemd tot Eerste Minister. Later die vrijdag, begonnen militairen van het reguliere leger van Guinee-Bissau ministeries te bezetten. ECOMIB militairen (de ECOMIB zijn militairen van de West Afrikaanse Economische Unie (ECOWAS/CEDEAO) die hier gelegerd zijn om o.a. staatsgrepen zoals in 2012, te voorkomen) bleven onzichtbaar. De nationale televisie en radio gingen uit de lucht. Het parlement kwam in spoedzitting bijeen en benoemde de voorzitter van het parlement, Cipriano Cassama tot interim president (in de grondwet staat dat bij het wegvallen (zo werd het vertrek uit het paleis van José Mario Vaz gezien) van het staatshoofd, de president van het parlement ‘interim’ wordt). Het corps diplomatique was bij die ceremonie aanwezig.
Op zaterdag nam het aantal militairen op straat toe en er werd begonnen met het in beslag nemen van overheidsauto’s. Geruchten gaan dat een aantal ministers ondergedoken zitten bij de UN en de ambassade van de Europese Unie.
De ONU liet op vrijdag weten dat Sissoko binnen 48 uur het paleis moet verlaten. Daarop werd een foto gepubliceerd van Sissoko en Nuno Nabiam, vergezeld van de top van het Bissau-Guinese leger én de ex-chef staff, Antonio N’Djai (die verantwoordelijk was voor de staatsgreep van 2012) op het bordes van het paleis. Echt zo’n traditionele foto van dikke mannen in uniform die we kennen uit veel Afrikaanse landen uit de jaren ’70 en ’80.
In de stad Bissau bleef alles rustig, het verkeer circuleerde normaal en iedereen begon (vaak wat gespannen) aan het weekeinde. Sommige families verlieten de stad. De grenzen bleven open en zo ook het internationale vliegveld.
Hoe is deze situatie ontstaan? De uitslag van de tweede ronde van de presidentverkiezing van 29 december werd betwist door de verliezende kandidaat Domingos Simões Pereira. Het Supremo Tribunal trof in het overlegde bewijs van fraude voldoende aan om dit nader te onderzoeken en beval een hertelling. Na gesteggel van zes weken was het op 25 februari zo ver: de aktes die opgemaakt waren van de optelling in de 9 regio’s, zouden opnieuw worden opgeteld. Maar wat bleek? Alleen de aktes van Gabu en Bafata (waar Sissoko had gewonnen) waren origineel. Die van de andere regio’s waren getypte velletjes geproduceerd door de Verkiezingscommissie (CNE). De PAIGC advocaten accepteerden die uitgetikte kopieën niet en eisten dat de de originele aktes werden overlegd. Het sterke vermoeden bestaat namelijk dat de aantallen op die uitgetikte kopiën door de CNE zijn gemanipuleerd. De CNE weigerde de originelen te overleggen, waarop een nieuwe aanklacht van fraude bij het Supremo Tribunal werd gedeponeerd.
Sissoko en zijn partij MADEM-G15 begonnen waarschijnlijk erg zenuwachtig te worden omdat de uitslag van de originele aktes voor hem niet gunstig zou uitpakken en nam de vlucht naar voren: hij liet zich niet-grondwettelijk uitroepen tot president. Dat hij ook in de toekomst weinig zal aantrekken van de grondwet blijkt wel uit het feit dat hij Nuno Nabiam benoemde tot eerste minister. De grootste partij in het parlement wijst de eerste minister aan, zo staat in de grondwet, niet de president. En ook zijn uitspraken van 7 februari van ‘fuck het Supremo, fuck het parlement, fuck de regering’ beloven weinig goeds. Het gevoel dat dit niet allemaal goed zou aflopen, staat al verwoord in de omschrijving van de gebeurtenissen van die dag, 7 februari. Lees dat terug !
Net binnen (zondag middag): onder druk van militairen neemt Cipriano Cassama ontslag als interim president van de republiek.
Wordt vervolgt.
