IPS. Het toerisme biedt een levenslijn voor de bedreigde berggorilla maar vormt ook een groeiende bedreiging. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat toeristengroepen vaak veel te dicht bij de dieren komen en zo ziektes kunnen overdragen.
Berggorilla’s zijn een bedreigde soort die alleen in Oost-Afrika voorkomt. Meer dan 40 procent van de 1.059 berggorilla’s die nog op de planeet zijn, leeft in het Bwindi National Park in het zuidwesten van Oeganda.
De gorilla’s vormen het hart van een groeiende toeristische industrie, die een alternatief biedt voor stroperij en zo de dieren beschermt. Maar te nauw contact tussen mensen en gorilla’s vormt ook een risico voor de overdracht van ziekten.
Infecties
Gorilla’s zijn bijzonder gevoelig voor menselijke infectieziekten. Vooral luchtwegeninfecties zijn gevaarlijk en goed voor 20 procent van de plotselinge sterfgevallen bij gorilla’s. Daarom heeft de Oegandese overheid regels opgesteld om de gezondheid van de dieren te beschermen. Zo mag elke gorillagroep maar één uur per dag bezoek krijgen van een groep met maximaal acht toeristen. Die moeten te allen tijde een afstand van minimaal 7 meter van de gorilla’s houden, om de overdracht van niesdruppeltjes te voorkomen.
Maar uit de nieuwe studie in Frontiers in Public Health blijkt dat daar het schoentje wringt. Onderzoekers van de Universiteit van Ohio documenteerden de afstand tussen toeristen en gorilla’s tijdens 53 gorilla-trektochten. Daaruit blijkt dat de 7-meterregel in maar liefst 98 procent van de gevallen niet werd gerespecteerd. Toch werden de toeristen in 96 procent van de gevallen voorafgaand aan het vertrek door parkwachters gewezen op de regel.
‘Hoewel ik al had gehoord dat toeristen te dicht bij de gorilla’s kwamen, was ik verrast door de omvang van het probleem,’ zegt coauteur Annalisa Weber. ‘We ontdekten dat de regel van 7 meter werd geschonden bij bezoeken aan alle gorilla-groepen. En bij 14 procent van de waarnemingen was de afstand tussen mens en gorilla zelfs 3 meter of minder.’
Groeiend risico
‘Dit wijst op een groeiend risicopatroon dat zorgen baart voor het behoud van het gorillatoerisme op de lange termijn,’ zegt Gladys Kalema-Zikusoka van Conservation Through Public Health, die meewerkte aan de studie. ‘Er is actie nodig om ziekterisico’s te beperken die worden veroorzaakt door toeristen die berggorilla’s willen zien.’
Goed nieuws voor de berggorilla’s is dat de toeristen wel bereid blijken om de gezondheid van de dieren te beschermen. Meer dan 73 procent van de 243 bevraagde toeristen blijkt bereid om bijvoorbeeld een beschermend gezichtsmaskers te dragen tijdens de ontmoetingen.
“Naarmate het toerisme toeneemt en gorilla’s steeds meer gewend raken aan menselijke aanwezigheid, zijn nieuwe strategieën nodig voor bedreigde grote apenpopulaties om in de toekomst te gedijen,” zegt Nancy Stevens, hoogleraar Biomedische Wetenschappen aan de Universiteit van Ohio. ‘Gelukkig spraken we met veel parkambtenaren die klaar zijn om actie te ondernemen om de gezondheid van de gorilla te beschermen.’