Jan van Maanen. Guinee-Bissau heeft een semi-presidentieel systeem waarin de president voornamelijk een symbolische, bemiddelende rol heeft en eigenlijk niet veel meer macht dan bv. de koning in Nederland. Maar aan die rol heeft de vorige president zich niet gehouden en Sissoko is er ook de man niet naar om dat te doen.
Korte inhoud van het voorafgaande: Presidentskandidaat Sissoko wachtte de door het Hooggerechtshof bevolen hertelling niet af en benoemde zichzelf tot president van Guiné-Bissau op 27 februari 2020.
Meteen op 28 februari ontsloeg Sissoko de regering die gebaseerd is op een meerderheid in het parlement en benoemde hij Nuno Nabiam, die hem op de dag daarvoor de eedaflegging faciliteerde als vervanger van de president van het parlement (waartoe hij niet bevoegd was). Een nieuwe regering was snel gevormd door MADEM-G15, PRS en twee parlementsleden van de APU-PDGB (geen meerderheid in het parlement). Het leger bezette de ministeries, het Hooggerechtshof en het parlement, waarmee de ‘coup d’état’ een feit was.
Al vrij snel werd duidelijk wat het land onder Sissoko te wachten staat. Hij beval de ECOMIB, de vredesmacht van de West Afrikaanse Economische Unie, het land per eind maart te verlaten. De chef van de politie die vorig jaar in totaal iets van 1.750 kg cocaïne in beslag had genomen (en had laten vernietigen) werd op 15 maart ontslagen en vervangen door een man die de inbeslagnemingen had willen voorkomen. Journalisten (Sabino Santos van Radio Capital en António Silva van de populaire blog ‘Ditadura’) werden geïntimideerd en bedreigd en zelfs de auto van António Silva werd door ‘onbekenden’ beschoten en de ramen stuk geslagen. Sissoko en journalisten dat ging al langer niet.
Iedere brief die van Sissoko, zoals die waarin het gaat om het sluiten van de grenzen i.v.m. het coronavirus, maar ook de condoleance brief aan de familie van de op 17 maart overleden ex-interim president (2012-2014) Serifo Namadjo, eindigt hij steevast met zijn mooiste titels: ‘President van de Republiek én Oppercommandant van de Strijdkrachten’. Geen president vóór hem deed dat.
En hoe reageert de internationale gemeenschap? Niet! De UN, Europese Unie, de CEDEAO, de CPLP, individuele landen als Angola, Portugal en Frankrijk, die eerder fel maar kort reageerden tegen de onconstitutionele machtsovername, bleven daarna opvallend stil. Ze zijn waarschijnlijk allemaal druk met het coronavirus dat ze de ‘shit’ in Guinee-Bissau maar even laten rusten? Ondertussen verstevigt het nieuwe regime zijn greep op de maatschappij.
Het coronavirus begint, zonder dat één geval is bevestigd, nu ook hier zijn stempel op het land te drukken. Grenzen en vliegveld dus gesloten, maar ook scholen, bars en ‘gevoelige’ afdelingen van de markt (vleesverkoop zonder koeling in de open lucht) gingen dicht. En aan nepnieuws geen gebrek! ‘Je gaat dood als het virus je te pakken krijgt’ zei eerste minister Nuno Nabiam.
De partij van Nuno Nabiam, de APU-PDGB laat openlijk weten dat de regering van hun ‘leider’ niet-constitutioneel is want 3 van de 5 APU-PDGB parlementsleden steunen nog steeds de coalitie met de PAIGC, waardoor die een meerderheid heeft. De PAIGC vraagt aan Sissoko en Nuno Nabiam wat ze op zondag (!) 15 maart,
vergezeld van militairen en zonder dat er personeel aanwezig was, te zoeken hadden in het kantoor van de Nationale Verkiezingscommissie CNE? Al eerder waren er verhalen dat medewerkers van de CRE (regionale afdelingen van de CNE) onder druk waren gezet om alsnog hun handtekening te zetten op de achteraf opgestelde regionale aktes (optelsom van de stembussen uit die regio). Vreest Sissoko een mogelijke hertelling? De PAIGC heeft het over het ‘witwassen van de stembusresultaten’.
De constitutionele eerste minister Aristides Gomes neemt krachtig stelling tegen de maatregel van de (inconstitutionele) Binnenlandse Zaken minister Botche Candé, dat allerlei belastingen vanaf nu direct afgedragen moeten worden aan de politie (en dus niet aan de daarvoor aangewezen instanties van het ministerie van Financiën).
Zag men in dat de benoeming van die politiechef op 15 maart niet zo slim was? Drie dagen later wordt hij alweer vervangen door iemand waarop minder aan te merken is. Het door buitenlanders druk bezochte restaurant ‘Bistro’ wordt door de autoriteiten gesloten. De uitbater, een Italiaan, was een paar dagen eerder illegaal uit noord Italië(!) vertrokken via een sluiproute naar Zwitserland, vanwaar hij (via Cabo Verde) net voor de sluiting van het vliegveld in Bissau arriveerde. Hij wordt als een potentiële ‘coronabom’ beschouwd en zit nu, met zijn personeel in quarantaine.
De overheid sluit op 19 maart met een brute gewapende overmacht (inclusief traangas) de grote markt van Bandim. ALLES wordt gesloten ivm het coronavirus, ook zelfs daar waar auto-onderdelen worden verkocht. Hoe mensen nu aan hun dagelijkse eten moeten komen? Een nieuw woord wordt toegevoegd aan de taal: coronafome (coronahonger).
Net als veel andere buitenlanders zitten er Nederlandse studenten vast in Bissau. Ze zijn aan het eind van hun stagetijd en willen terug. Maar de grenzen zijn dicht en het Nederlandse Consulaat is sinds 2018 gesloten en dat is lastig voor ze.
Toen de nieuwe Minister van Financiën aantrad, riep hij de pers en verklaarde dat hij slechts CFA 38.000 (EUR 58,-) in de staatskas had aangetroffen. Toen hij een paar dagen later wat verder had gekeken dan zijn neus lang was, heeft hij EUR 20 miljoen gevonden van een door zijn voorganger uitgeschreven en inmiddels volgestorte staatslening. Maar dat maakte hij niet als dusdanig bekend. Hij verklaarde dat President Sissoko (de grote leider) persoonlijk dat geld voor de ambtenaren had geregeld en daarom kon hij de februari salarissen betalen…
Beste lezers van deze site: Toen ik vorig jaar oktober aan deze schrijfsels over de presidentverkiezing in Guinee-Bissau begon, had ik verwacht dat de klus wel geklaard zou zijn in 10 weken met de uitslag: Domingos Simões Pereira als president. Hij won de verkiezing maar de overwinning werd hem ontstolen waardoor het land opnieuw in een onstabiele fase is aangeland. Het verhaal is hier nog lang niet afgelopen. Het kan nog wel eens heel lang duren voordat er gerechtigheid komt, áls die er überhaupt komt. In 2012 werd de presidentverkiezing ook al eens door het leger gestolen (Cadogo won toen de eerste ronde met 49%, de tweede ronde werd verijdeld) en dat is ook nooit meer goed gekomen voor hem. Ik zou nu verder kunnen rapporteren over de coronacrisis die zich dus ook hier heeft aangekondigd, (Breaking News: 2 gevallen vastgesteld op 25 maart) maar of dat interessant is ? Op mijn 13 stukken is op deze site geen enkele reactie gekomen. Ik wil mijn rapportages nu na 5 maanden opschorten totdat er weer belangrijke dingen gaan gebeuren.
Iedereen bedankt voor het lezen en tot later dit jaar? Blijf ondertussen die anderhalve meter afstand houden van elkaar, blijf de handen vaak wassen en zorg er voor dat de corona je niet te grazen neemt.
