Home

Vlag GabonGegevens van Gabon

Geschiedenis

 

Op 17 augustus 1960 werd Gabon onafhankelijk van Frankrijk. Léon M’ba werd in 1961 het eerste Gabonese staatshoofd. Hij voerde een één-partij staat in, die door zijn opvolger El Hadj Bongo Ondimba werd doorgezet. Slechts leden van de Parti Démocratique Gabonais (PDG) konden deelnemen aan verkiezingen. President Bongo werd in 1973, 1980, en 1986 – zonder enige tegenkandidaat – herkozen met 99% van de stemmen. Begin jaren tachtig uitte het verzet tegen het één-partij systeem zich in de oprichting van de Mouvement de Redressement National (Morena). Na couppogingen en stakingen werd in 1990 een nieuwe grondwet opgesteld, waarna de eerste verkiezingen, waaraan meerdere partijen deelnamen met een kleine meerderheid door de PDG werd gewonnen. Begin 1994 liet president Bongo de oppositie toe tot de regering. De oppositie, verenigd in het Haute Conseil de Résistance (HCR), bereikte met de PDG overeenstemming in de “Akkoorden van Parijs” waarin democratisering en het houden van parlements – en gemeenteraadsverkiezingen vastgelegd werden. Parlementsverkiezingen worden uiteindelijk gehouden in 1996. De PDG behaalde een absolute meerderheid. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 1996 behaalde de oppositie in de hoofdstad de meerheid.

In december 1998 behaalde president Omar Bongo bij de presidentsverkiezingen 66,6% van de stemmen. Tijdens parlementaire verkiezingen in December 2001heeft de partij van President Bongo weer een grote meerderheid behaald.Bongo, geboren op 30 december 1935, is daarmee het langst regerende staatshoofd in Afrika (hij is president sinds 1967). De PDG is begonnen om de oppositie een plaats te geven in de regering, een strategie van “co-opting” om de oppositie verdeeld te houden en wind uit de zeilen te nemen bij toekomstige verkiezingen. Voorbeelden hiervan zijn de benoeming van de heer Mba Abessole, leider van de belangrijkste oppositiepartij Rassemblement pour le Gabon (RPG) tot minister in het kabinet van Ntoutoume Emane én het besluit van de RPG in 2004 zich aan te sluiten bij de presidentiele meerderheid van de heer Bongo.

Op 27 november 2005 wint President Omar Bongo, met 79,2 % van de stemmen de Gabonese presidentiele verkiezingen voor een termijn van 7 jaar.

 
 
 

Algemene gegevens

Oppervlakte 267.667 km2 (8 x Nederland)
Hoofdstad Libreville
Inwonertal 1,3 miljoen (2003)
Bevolkingsdichtheid 4,9 inwoners per km2
Godsdienst Christelijk (60%), inheemse godsdiensten (40%), islamitisch (minder dan 1%)
Taal Frans, Fang, Myene, Batéké, Bapounou, Bandjabi
Nationale feestdag(en) 17 augustus (onafhankelijkheidsdag), 12 maart (oprichting PDG)
Klimatologische gesteldheid Tropisch

Staatkundige gegevens

Staatshoofd President El Hadj Omar Bongo Ondimba (sinds december 1967)
Premier Premier Jean-François Ntoutoume-Emane
Minister van Buitenlandse Zaken Jean Ping
Minister van Economische Zaken Paul Toungui
Staatsvorm Republiek
Parlement Nationale Vergadering (120 leden, gekozen middels directe verkiezingen) en de Senaat (91 leden)

 

  Sedert de onafhankelijkheid is Gabon een republiek. De grondwet van 1991, die in 1995 is gewijzigd, voorziet in de verkiezing van een president voor een termijn van 5 jaar, met eenmalige herverkiezing. In 1996  is deze termijn verlengd tot 7 jaar. Ook het meerpartijenstelsel is in de grondwet vastgelegd. Tevens garandeert de grondwet individuele en burgervrijheden.

De premier wordt, evenals de overige leden van het kabinet, benoemd door de president. De uitvoerende macht berust bij de president en de ministerraad. De wetgevende macht is in handen van de president en van het 120 leden tellende parlement, die voor een periode van vijf jaar gekozen worden. Een aantal raden ziet toe op de naleving van de in de grondwet vastgelegde wetten, de mensenrechten en persvrijheid.

De volgende presidentsverkiezingen staan gepland voor december 2005. In december 2006 vinden de volgende parlementsverkiezingen plaats.

Demografische gegevens

Natuurlijke bevolkingsgroei 2,9% (1975-2002), 1,8% (2002-2015)
Geboorten (per 1000 inwoners) 36,4 (2004, per 1000 inwoners, schatting CIA)
Overlijdens (per 1000 inwoners) 11,4 (2004, per 1000 inwoners, schatting CIA)
Levensverwachting 57,6 (v) – 55,7 (m) (2002)

Economische gegevens

BBP US$ 7,8 miljard (2003, schatting EIU)
Economische groei 1,8% (2003, schatting EIU), 0,2% (2002), 2,5% (2001)
BBP per capita US$ 3.780 (2002)
Inflatie 3,5% (2003) ,0,2% (2002), 2,1% (2001)
Beroepsbevolking per sector Landbouw en visserij (60%), Industrie en diensten (15%) Overheid 25% (CIA World Factbook)
Werkloosheid 21% (1997, schatting CIA World Factbook)
Uitvoer US$ 2.995 miljoen (2003, schatting EIU)
– belangrijke producten Petroleum, hout, mangaan
– belangrijkste partners Verenigde Staten, Frankrijk, China, Trinidad & Tobago
Invoer US$ 1.076 miljoen (2003, schatting EIU)
– belangrijke producten Consumptiegoederen, voeding, machines en machineonderdelen
– belangrijkste partners Frankrijk, Verenigde Staten, Nederland, Verenigd Koninkrijk
Valuta CFA franc (CFAfr)
Buitenlandse schuld US$ 3,4 miljoen (2003, schatting EIU)
Debt-service ratio 8,8% (2003, schatting EIU)
Saldo handelsbalans US$ 1919 miljoen (overschot, 2003)
Lopende rekening betalingsbalans US$ 30 miljoen (tekort, 2003)

Economische situatie

Gabon is na Nigeria en Angola de derde olieproducent van Afrika. Bijna tweederde van de overheidsinkomsten is afkomstig uit de oliewinning. De productie liep vanaf de ’70 jaren sterk op maar stagneerde in de tweede helft van de ’90 jaren. De olievoorraad neemt af en de vooruitzichten voor de toekomst zijn derhalve niet gunstig. Olierijkdom en een relatief kleine bevolking maken dat Gabon  een van de hoogste inkomens per capita op het continent (USD 3.780 in 2002) heeft. De rijkdom is echter onevenwichtig verdeeld. M.n. op het platteland is de armoede hoog en ontbreekt het aan de meest elementaire voorzieningen. De afhankelijkheid van olie maakt de economie ook kwetsbaar.

Andere belangrijke sectoren in de economie zijn bosbouw en mijnbouw (mangaan en uranium). Het aandeel van de mijnsector in de export is echter beperkt. Eén van de zwakste sectoren van de Gabonese economie is de landbouw. Het land is sterk afhankelijk van voedselimporten. Ook de visserij zou meer benut kunnen worden.

De aanzienlijke olie-inkomsten in de jaren ’70 moedigden Gabon aan op grote schaal te investeren in prestigieuze projecten als de Transgabonais Railway en congresgebouwen. Ook het overheidsapparaat werd sterk uitgebreid. Toen de olieproductie echter daalde, bleef Gabon achter met een torenhoge schuld en was gedwongen de hervormingsprogramma’s van het IMF uit te voeren. Daaraan werd aanvankelijk maar traag voldaan. In 2003 heeft Gabon zijn verbeteringen aangebracht in het financieel beleid van de overheid en de transparantie en het anti-corruptiebeleid, waardoor ondersteuning via IMF weer tot een mogelijkheid behoorde. Deze IMF programma’s gecombineerd met afnemende olieopbrengsten zullen het echter voor Bongo moeilijk maken om zijn patronage-netwerken te onderhouden.

Ontwikkelingsrelevante indicatoren

Groeisectoren Hout en visserij
Energiesituatie Geen gegevens
Human development index 0,648 (2002, 122e plaats van in totaal 177)
Human poverty index Niet beschikbaar
Gender-related development index Niet beschikbaar
% inwoners dat leeftijd van 40 niet haalt 28,1% (2000-2005)
% volwassenen met HIV/AIDS 8,1% (2003)
Alfabetisering Niet beschikbaar
% mensen met toegang tot veilig drinkwater 86% (2000)
% mensen met toegang tot essentiële medicijnen 0-49% (1999)
% kinderen tot 5 jaar met ondergewicht 12% (1995-2002)

Binnenlandse politiek

Sinds de oprichting in 1968 speelt de partij van Bongo, de Parti Démocratique Gabonais (PDG) een hoofdrol. Overige politieke partijen zijn de Union du Peuple Gabonais (UPG); Parti Gabonais du Progrès (PGP); Rassemblement pour le Gabon (RPG) en de Parti Social démocrate (PSD).

Sociale situatie

De ongeveer 1.3 miljoen tellende bevolking is verdeeld over ruim 40 verschillende etnische groeperingen. Daarnaast wonen er circa 150.000 buitenlanders van Afrikaanse en ook Europese afkomst. Etnische ongelijkheden spelen een belangrijke rol in de binnenlandse politiek. President Bongo heeft politieke spanningen tussen de verschillende groeperingen tot nu toe weten te voorkomen door belangrijke posten over verschillende etnische groepen te verdelen.

De sociale indicatoren van Gabon staan niet in verhouding tot het inkomen per hoofd van de bevolking.

Mensenrechten

Onder het bewind van President Bongo hebben zich geen uitwassen op het gebied van mensenrechten voorgedaan.

Hoewel de meeste van de onafhankelijke kranten en weekbladen bij tijd en wijle kritiek uitten op de overheid wordt de media duidelijk door de overheid gecontroleerd. Zo werden in 2002 de krant Misamu en het satirisch blad Gabaon (tijdelijk) door de overheid gedwongen te sluiten. Misamu, dat de overheid van corruptie beschuldigd is sindsdien niet meer in omloop.

De houding van de Gabonese autoriteiten en van de bevolking jegens de vele Afrikaanse gastarbeiders is moeizaam. De huidige economische achteruitgang is daaraan mede debet.

Buitenlands beleid en veiligheidsbeleid

Betrekkingen met Frankrijk zijn nog steeds van groot belang voor Gabon. Ondanks pogingen van de Gabonese regering om haar traditionele en bijna totale afhankelijkheid van Frankrijk te wijzigen, door actief toegang te zoeken tot andere landen als de VS, Canada, Arabische landen en buurlanden, blijven de Franse belangen in Gabon aanzienlijk. Gabon is Frankrijk’s partner om stabiliteit in Centraal Afrika te bevorderen. Er bevinden zich 600 Franse soldaten in Libreville.

In 2002 kwam over corruptie van Franse oliemaatschappij Elf en de overheid van Gabon aan het licht. Het ging over omkopingen van leden van de regering door oliemaatschappijen.  Sinds januari 2003 loopt hierover een rechtzaak in Parijs.

Gabon mag zich ook verheugen in grote belangstelling van de VS vanwege de oliebronnen.

Sinds 1972 betwisten Gabon en Equatoriaal Guinee het potentieel olierijk eilandje Mbanié. Bongo heeft gezamenlijke exploitatie van de olie voorgesteld, wat is afgewezen door Equatoriaal Guinee. Spanningen zijn sindsdien wel verminderd. In januari 2004 zijn Gabon en Equatoriaal Guinee akkoord gegaan met VN-bemiddeling rond deze kwestie.

Gabon onderhoudt intensieve banden met de islamitische wereld, de Volksrepubliek China en Zuid-Afrika. Gabon’s politiek van diversificatie wordt beperkt door zijn lidmaatschap van de Zone Franc en de Communité Economique et Monétaire d’ Afrique Central (CEMAC). Gabons is één van de zes landen die de regionale douane-unie Union Douanière des Etats de l’Afrique Centrale (UDEAC) vormen.

In de Centraal Afrikaanse regio vervult president Omar Bongo in zekere zin de rol van ‘elder statesman’. Hij was in 1997 betrokken bij de onderhandelingen over een staakt-het-vuren tussen regering en muitende militairen in de Centraal Afrikaanse Republiek. Ook voor oplossing van het conflict in de Democratische Republiek Congo stelde hij zich actief op.

In 2003 nam Gabon het leiderschap op zich van een CEMAC vredesmissie in de Centraal Afrikaanse Republiek.

Comments are closed.

  • Africa Web TV