Gegevens

In 1992 werd te Rome een vredesakkoord getekend. Een VN-vredesmacht, genaamd UNOMOZ, werd belast met het toezicht op de uitvoering van het akkoord en had ondermeer een belangrijke taak in de demobilisatie, mijnopruiming en begeleiding van het electorale proces. Deze vredesoperatie, aanvankelijk voorzien voor de duur van een jaar, werd uiteindelijk pas in oktober 1994 afgerond met de eerste parlementaire en presidentiële verkiezingen.

Een verdere stap in de  democratische ontwikkeling van Mozambique is gezet in december 2004, toen voor de derde maal sinds de vredesakkoorden van Rome (1992), presidents- en parlementsverkiezingen plaatsvonden. De belangrijkste deelnemende partijen waren regeringspartij Frelimo en oppositiepartij Renamo. Frelimo-kandidaat Armando Guebuza werd, bij de verkiezingen verkozen als opvolger van president Joaquim Chissano en is daarmee het eerste nieuwe staatshoofd voor Mozambique in 18 jaar. Voor het eerst treedt in Mozambique een nieuwe president aan in een tijd van vrede en op basis van de uitslag van verkiezingen (de eerste Frelimo president Mondlane werd vermoord, president Machel kwam om bij een vliegtuigongeluk, vrijwel zeker door sabotage).

Terugtredend President Joachim Chissano was sinds 1986 aan de macht, als eerst president ten tijde van de éénpartijstaat en later twee maal als gekozen president. Hoewel president Chissano wettelijk de mogelijkheid had om voor de derde termijn als president te gaan, heeft hij hiervan afgezien, mede onder druk van zijn Frelimo partij. Dit kan in een Afrikaanse context bijzonder worden genoemd.

kust: 2.470 km

Er is een terugloop in de levensverwachting als gevolg van de ziekte AIDS

Ongebalanceerde voeding en ziekten zoals malaria en tuberculose, zijn verantwoordelijk voor een lage levensverwachting van gemiddeld 40 jaar. Het AIDS-probleem draagt de laatste jaren eveneens bij aan de lage levensverwachting. In 2004 was zo’n 16,2% van de bevolking besmet met het HIV/AIDS-virus, al is dit percentage lager dan in de omringende landen. De beperkte toegang tot medische voorzieningen en het onvermogen om voor de medicijnen te betalen verergeren deze situatie. De Mozambikaanse overheid werkt samen met donoren intensief aan de opzet van een strategisch plan voor de gezondheidssector, hetgeen een sectorbrede aanpak vergt. Daarnaast zijn de drinkwater- en sanitaire voorzieningen in de stedelijke en rurale gebieden nog gebrekkig. Slechts 38% van de bevolking heeft toegang tot veilig drinkwater en 32% tot sanitaire voorzieningen. Ook in deze sector wordt gewerkt aan een sectorbrede aanpak van de problematiek die moet leiden tot verbetering van de voorzieningen.

In de afgelopen jaren is er enorme vooruitgang geboekt op het gebied van onderwijs. Sinds 1992 is het aantal kinderen dat naar school gaat verdubbeld en in 2004  ging 76% van de 6-10 jarigen naar school terwijl dit in 2003 nog maar 68% was. Echter, deze enorme toename van kinderen in de school legt grote druk op de kwaliteit van het onderwijs. Laag opgeleide leraren, uitval van leraren door HIV/AIDS en een algemeen gebrek aan infrastructuur en materiaal vormen de grootse problemen. De Mozambikaanse overheid ziet deze sector als een sleutel voor de verdere ontwikkeling van het land en is met een aantal maatregelen begonnen die vooral gericht zijn op het verbeteren van de onderwijs kwaliteit, zoals de invoering van een nieuw curriculum en hervorming van de leerkrachten opleiding.

De landbouw is en blijft voorlopig echter verreweg de belangrijkste bron van inkomsten en werkgelegenheid. Ruim een kwart van de Mozambikaanse binnenlandse productie is afkomstig uit de landbouw; circa 80% van de bevolking leeft van de landbouw. Deze vormt tezamen met de visserij tevens de belangrijkste bron voor exportinkomsten.

In gestaag tempo zijn/worden staatsbedrijven en -banken geprivatiseerd en prijzen geliberaliseerd. Het land is dan ook recentelijk een “success story” van het IMF genoemd, alhoewel in de huidige fase van gecompliceerde financiële hervormingen ook problemen worden ontmoet. Er worden de nodige inspanningen verricht om de capaciteit tot het innen van belastingen te verhogen; het ontbreken daarvan vormde tot op heden een obstakel voor het verwerven van overheidsinkomsten. Een ander knelpunt is de gebrekkige infrastructuur, die de afzet van landbouwproducten en exploitatie van grondstoffen hindert. Ontwikkeling van transportroutes is tevens onmisbaar voor Mozambique als distributieland in de regio.

In het kader van de economische liberalisering en herstructurering werd een belangrijk deel van de staatsbedrijven en -banken geprivatiseerd en de prijzen geliberaliseerd. De resultaten bleven niet uit en het land werd dan ook als “success story” van het IMF genoemd, alhoewel men in de huidige fase van gecompliceerde financiële hervormingen ook problemen ontmoet. De nationale begroting wordt voor de helft gefinancierd door buitenlandse donoren. Er worden de nodige inspanningen verricht om de capaciteit tot het innen van belastingen te verhogen. Een ander knelpunt is de gebrekkige infrastructuur die de marktgerichte exploitatie en afzet van landbouwproducten hindert. Verdere ontwikkeling van de transportroutes is onmisbaar voor Mozambique als distributieland in de regio. De huidige negatieve ontwikkelingen in Zimbabwe vormen daarbij een belemmering.

Handel en economie
De handelssector maakt een snelle groei door in Mozambique, waarbij de autoriteiten prioriteit geven aan verdere verbeteringen van het handelsklimaat om buitenlandse investeerders aan te trekken. Veelbelovende sectoren zijn onder andere de natuurlijke grondstoffen (olie, gas, kolen, titanium en zand), industrie (aluminium), energie, transport (doorvoer naar Zuid-Afrika, Zimbabwe, Malawi en Zambia), infrastructuurontwikkeling waaronder water en sanitatie, toerisme, telecommunicatie, landbouw en bewerking landbouwproducten.

Inclusief kapitaal uitgaven van US $ miljoen in 1997