Impressies 3
Route: Karonga (Malawi), Tukuyo, Mbeya, Iringa, Mikumi NP, Morogoro, Tanga, Pagani, Korogwe, Moshi, Arusha, Ngorongoro NP, —> Nairobi (Kenia) Het ligt in de planning dat wij Tanzania deze reis nogmaals aandoen. En dat deden wij van 10 november tot 20 November doorkruisten wij Tanzania van noord naar zuid richting Malawi. |
| Tingatinga, 7 oktober ‘03 |
In de zomer van 2001 maakten wij een proefreis naar Bosnië-Herzegovina ter voorbereiding voor deze reis. Wij vroegen ons af of er na de gruwelijkheden van de oorlog die enkele jaren daarvoor in dit land zich afspeelde, nog wel plaats was voor de naïeve schilderkunst die wij bij vroegere reizen in de Balkan aantroffen. Na lang zoeken in Sarajevo en Mostar vonden wij een naoorlogs werkje tussen de uitingen als reactie op de gebeurtenissen. Het kleine schilderijtje van een vredig dorpstafereeltje prijkt nu in ons huis in de Amsterdamse Jordaan.
Reizend in Tanzania viel ons oog op een uiting van schilderkunst die overeenkomsten heeft met het schilderijtje uit Bosnië en de daarmee verwante stijl. Het bleek hier te gaan over een typische Tanzaniaanse kunstvorm genoemd naar de grondlegger: Edward Said Tingatinga (1937 – 1972).
Tingatinga was een natuurtalent in vele opzichten – hij was danser, entertainer, marimbaspeler (handpiano), verhalenverteller, poppenspeler maar vooral schilder. Geboren in het dorp Mindu in het zuiden van Tanzania in de provincie Tunduru waar hij vier jaar van de lagere school doorliep, waarna ook hij de trek naar de grote stad volgde, op zoek naar werk en betere kansen. Zijn creatief talent als danser en musicus kwam beter tot zijn recht in het verstedelijkt Tanzania. Edward Tingatinga pendelde tussen Tanga en Dar es Salaam om soms te werken in de sisalindustrie, als huisbediende of in de bouw. Vaak was hij ook werkeloos met als gevolg dat er geen inkomen was en hij moest leven van wat de straat opbracht. Hij sloot zich aan bij verscheidene traditionele muziek- en dansgroepen die ingehuurd werden op festivals, feesten en partijen. Zijn doorbraak van zijn carrière als schilder vond plaats toen hij op een bouwwerk in de pauze op een stuk hardboard een klein schilderijtje maakte met een paar kwasten en wat overgebleven verf. Hij schilderde vooral enkele figuren van dieren, vogels of mensen in een of twee kleuren. Een enkele maal kreeg hij de opdracht om een muur te beschilderen met reclame voor slagerijen en medicijnenverkoop. Op een dag in 1968 zag een kunstbewuste expatriate een van Tingatinga’s hardboard schilderijen en was direct onder de indruk van de grote zeggingskracht van het werk. Hij herkende de expressie die in het begin van de twintigste eeuw door Europa waarde door schilders als Picasso, Mondriaan en anderen. Tegelijkertijd was het werk origineel Afrikaans.
Foto van een schilderij in Tinga Tinga stijl
Schilderij Dorpstafreelin Tinga Tinga stijl
Schilderij Tingatingastijl
Deze ontdekking had al snel tot gevolg dat binnen de ‘blanke’ gemeenschap in Tanzania het werk van Tingatinga populair werd. De kopers stonden in de rij om het nog niet droge schilderij te kopen. Tingatinga kon vanaf die tijd leven van zijn werk en meer nog; hij vormde een kleine school waar hij toekomstige schilders opleidde in zijn stijl. De expatriate-gemeenschap en de toeristen zorgden ervoor dat het werk bekendheid kreeg buiten Tanzania en Afrika. Nu zijn er over de hele wereld tentoonstellingen en heeft de Tingatingastijl internationale erkenning. Dit alles was ons vooraf niet bekend toen ook wij getroffen werden door dat ene schilderijtje in een van de vele kunst-en kitschverkoopplekken in Tanzania. Nu zijn wij in het bezit van weer een vredig Afrikaans dorpstafereeltje dat zijn plaats zal krijgen naast het naïeve kunstwerkje uit Bosnië.
