Gegevens van Zuid Afrika
| Achtergrond en geschiedenis | De geschiedenis van Zuid-Afrika is sterk beïnvloed door de aanwezigheid van zeer van elkaar verschillende volken en culturen. De eersten die zich er vestigden, waren leden van de zogenaamde Khoisantalengroep. Een klein aantal leeft tegenwoordig nog in het westen van Zuid-Afrika. Pas later, vanaf 300 jaar na Christus, trokken bantoetalen-sprekende volken het gebied binnen vanuit centraal Afrika. Het merendeel van de zwarte bevolking van het huidige Zuid-Afrika, onder andere Zoeloe-, Xhosa-, Tswana- en Venda-sprekers, behoort tot deze groep en leeft met name in het oosten en midden van het land.Hoewel Portugese ontdekkingsreizigers al in de 16e eeuw de kust van Zuid-Afrika bereikt hadden, waren de eerste Europeanen die zich in 1652 permanent vestigden in Zuid-Afrika leden van de Verenigde Oost Indische Compagnie, onder leiding van Jan van Riebeeck. Hun vestiging op Kaap de Goede Hoop was aanvankelijk bedoeld als provisiestation op de handelsroute naar het verre oosten. Al snel echter ontstonden bloeiende boerenbedrijven en arriveerden er meer en meer Europeanen, niet alleen uit Nederland, maar ook uit Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië. Mede door de grote invloed van de Britten in de Kaapkolonie en Natal, trokken de “Boeren” halverwege de 19e eeuw verder noordwaarts. Tijdens deze “Grote Trek”, werden verscheidene oorlogen gevoerd met de lokale bevolking, waarbij met name de Zoeloe’s veel weerstand boden. De ontdekking van diamanten verslechterde de toch al stroeve relatie tussen de Britten en de Boeren, en leidde uiteindelijk tot de Anglo-Boeren oorlogen aan het eind van de 19e/ begin 20e eeuw. Toen de Britten zegevierden werden de twee onafhankelijke Boerenstaten, Transvaal en Oranjevrijstraat, samen met de Britse koloniën ingelijfd bij het Britse rijk. In 1910 kreeg het gebied zelfbestuur in de vorm van de Unie van Zuid-Afrika, waarbij alle politieke macht bij blanken lag.
In 1948 kwam de National Party (NP) aan de macht, de start van het formele apartheidsbeleid, dat nog strikter blanke overheersing voorstond en voor absolute scheiding van rassen was. Begin jaren zestig werden het African National Congress (ANC) en het Pan African Congress (PAC) verboden en werden anti-apartheidsleiders zoals Nelson Mandela gevangen gezet. In 1961 verklaarde de NP Zuid-Afrika tot zelfstandige republiek om vervolgens een jaar later mede door internationale protesten tegen het apartheidsbeleid, uit het Britse gemenebest te stappen. Hoewel anti-apartheidsgroeperingen ondergronds hun verzet doorzetten, en de spanningen voortdurend hoog opliepen, werden er pas echte veranderingen doorgevoerd vanaf het eind van de jaren tachtig, mede onder internationale druk. De toenmalige president de Klerk hief het verbod op de anti-apartheidsbewegingen op. Op 11 februari 1990 werd Nelson Mandela vrijgelaten. In de jaren die volgden werd het apartheidsregime ontmanteld. In 1994, in de eerste niet-raciale en democratische verkiezingen van het land, werd Nelson Mandela tot president verkozen. President Mandela stond een beleid van nationale verzoening voor en richtte daarom de Waarheidscommissie ofwel The Truth and Reconciliation Commission (TRC) onder leiding van aartsbisschop Desmond Tutu op. Het werk van de TRC werd ondermeer bemoeilijkt door binnenlandse gewelddadigheden, die overigens niet alleen politiek van aard zijn. Zuid-Afrika heeft volgens de World Health Organisation, het hoogste aantal moorden ter wereld en ook (roof-)overvallen en seksueel geweld zijn aan de orde van de dag. Een ander probleem betreft de onwennige relatie tussen de negen provinciebesturen en de federale overheid. De provincies werden pas met de totstandkoming van de nieuwe grondwet opgericht, en moeten in de praktijk nog een duidelijke rol ontwikkelen. De Zuid-Afrikaanse regeringspartijANC dwong Mbeki in het weekeinde van 20 september ’08 tot aftreden vanwege zijn rol bij de vervolging van zijn rivaal Zuma wegens corruptie. In de televisietoespraak waarin hij zijn aftreden aankondigde, ontkende Mbeki dat hij zich ooit met beslissingen van het openbaar ministerie heeft bemoeid. Mbeki volgde in 1999 Nelson Mandela op als president van Zuid-Afrika. Eigenlijk zou de ambtstermijn nog doorlopen tot aan volgend jaar. Het vervroegde vertrek wordt algemeen gezien als vernedering voor Mbeki. Hij werd alom gezien als een van de meest invloedrijke en respectvolle leiders van Afrika. ANC-leider Jacob Zuma suggereerde evenwel op een persconferentie dat de tweede man van de partij, Kgalema Motlanthe, over de benodigde kwaliteiten beschikt. Zuma probeerde de Zuid-Afrikanen gerust te stellen over de aanstaande machtswisseling. Op 22 september 2008 volgt Kgalema Motlanthe, de plaatsvervangende leider van het ANC, Thabo Mbeki op als president van Zuid-Afrika. Op Zaterdag 9 mei 2009 is Jacob Zuma officieel ingehuldigd als de 4de democratisch verkozen president van Zuid-Afrika. |
Geografie
| Oppervlakte: | 1.221.038 km² (39 x Nederland) |
| Landsgrenzen:
|
Totaal: 4.750 km
Grenslanden: Botswana 1.840 km, Lesotho 909 km, Mozambique 491 km, Namibië 855 km, Swaziland 430 km, Zimbabwe 225 km, kust 2,798 km |
| Klimaat: | Subtropisch aan de oostkust; zonnige dagen en koele nachten; over het algemeen droge winters |
| Hoogste punt: | Njesuthi 3.408 m |
| Natuurlijke hulpbronnen: | Goud, chroom, antimoon, kolen, ijzer, mangaan, nikel, fosfaat, tin, uranium, edelstenen, diamanten, platinum, koper, vanadium, zout, gas |
| Geïrrigeerd land: | 12.700 km² |
| Landgebruik: | Landbouwgrond: 10% permanent landbouwgrond: 1% weidegrond: 67% bossen: 7% anders: 15% in 1993 |
| Milieuproblemen: | Terugkerende droogtes |
De bevolking
| Bevolkingsaantal: | 43,8 miljoen in 2000 – Dit getal kan ernstig worden beïnvloed ten gevolgen van de ziekte aids. |
| Bevolkingsdichtheid: | 36 inwoners per km² in 2000 |
| Leeftijdsopbouw: | 0-14 jaar: 32.01% – 15-64 jaar: 63.11 % – 65 jaar en ouder: 4.88 % in 2001 |
| Bevolkingsgroei: | 0.26% in 2001 Dit getal is beïnvloed ten gevolgen van de ziekte aids. |
| Kindersterfte:
|
60,33 doden op 1000 levend geborenen gegevens van 2001
In vergelijk met NL: 4,37 |
| Kinderen tot 5 jaar met ondergewicht: | 9 % |
| Drinkwater: | 86% van de mensen hebben toegang tot veilig drinkwater in 2000 |
| Levensverwachting: | Vrouwen 56,2 jaar – mannen 51,6 jaar; gegevens van 1999 Meest pessimistische voorspelling: teruggang in de levensverwachting tot 40 jaar |
| Vruchtbaarheidcijfer: | 2.43 kinderen gemiddeld per vrouw in 2001 |
| Verspreiding van AIDS bij volwassenen: | Uit cijfers van het VN-programma voor HIV/Aids, blijkt dat 21,5 procent van de volwassen Zuid-Afrikanen HIV-positief is. (gegevens van 2006); aantal mensen met AIDS 4.4 miljoen
Aantal AIDS doden: 350.000 (gegevens van 2003) |
| Etnische groepen: | Zwarten 75.2%, blanken 13.6%, gemengd 8.6%, Aziaten 2.65% |
| Religies: | Christenen (80%), daarnaast aanhangers van hindoeïsme, islam, jodendom en inheemse godsdiensten |
| Talen: | Afrikaans, Engels, Ndebele, Noord-Sotho, Zuid-Sotho, Swasi, Tonga, Rswana, Venda, Xhosa, Zulu |
| Alfabetisme: | Definitie: Lezen en schrijven boven de leeftijd van 15 jaar totaal van de bevolking: 81.8% – mannen: 81.9 % – vrouwen:81.7 % in 1995 |
De overheid
| Naam van het land: | Republic of South Africa – de republiek van Zuid Afrika |
| Type overheid: | Republiek |
| Hoofdstad: | Pretoria, tegenwoordig Tswane genaamd. Kaapstad is het wetgevend centrum en Bloemfontein het juridisch centrum |
| Administratieve indeling: | 9 provincies; Eastern Cape, Free State, Gauteng, KwaZulu-Natal, Mpumalanga, North-West, Northern Cape, Northern Province, Western Cape |
| Onafhankelijk sinds: | 31 mei 1910 van Engeland |
| Nationale feestdag: | Freedom Day, 27 april sinds 1994 |
| Grondwet:
|
De nieuwe grondwet van Zuid-Afrika, gebaseerd op democratische en niet-raciale fundamenten werd van kracht in 1994 (tot februari 1997 als interim grondwet). |
| Rechtelijk systeem: | Op basis van het Romeins-Nederlands recht en het Engelse rechtssysteem |
| Stemrecht: | Vanaf 18 jaar |
| Uitvoerende macht: | De uitvoerende macht ligt de President Thabo Mbeki, die voor een periode van 5 jaar door de National Assembly wordt gekozen en maximaal 2 termijnen aanblijft. In april 2009 worden er nieuwe verkiezingen gehouden en zou Mbeki aftreden. Zie verder boven: achtergrond en geschiedenis |
| Wetgevende macht: | De wetgevende macht ligt bij het parlement, bestaande uit twee kamers; de National Assembly (400 gekozen leden) en de National Council of Provinces (90 leden).Deze worden gekozen voor periode van 5 jaar Parlementaire beslissingen worden doorgaans genomen bij meerderheid, maar grondwetswijzigingen vereisen een twee-derde meerderheid. |
| Sociale situatie: | Op het gebied van de primaire gezondheidszorg is sprake van een redelijke uitbreiding. Er zijn nieuwe klinieken gebouwd en bestaande klinieken verbeterd. Voor elke Zuid-Afrikaan moet er uiteindelijk op zijn minst binnen een straal van 10 km toegang zijn tot gezondheidszorg.
Wat betreft het onderwijs valt er nog veel werk te verrichten. De segregatie bestaat ondanks het afschaffen van de apartheid in de praktijk nog steeds; er zijn rijke witte scholen en arme zwarte scholen. Een in 1996 aangenomen onderwijswet bepaalt de noodzaak van verbetering van de kansen in het onderwijs van zwarte kinderen, verplicht onderwijs voor alle kinderen van 7 tot 15 jaar en een maximaal aantal leerlingen van 40 per klas. Toch zijn er waarschijnlijk zo’n twee miljoen kinderen die helemaal geen onderwijs volgen. De nasleep van het apartheidbeleid is ook op de universiteiten nog voelbaar alhoewel de instroom van niet-blanke studenten op voormalig blanke universiteiten toeneemt. |
| Mensenrechten:
Zie ook: Amnesty International |
Met de installatie van de eerste democratisch gekozen regering in 1994, werd ook de nieuwe, zeer vooruitstrevende, grondwet geformuleerd die onder meer ziet op respect voor de mensenrechten en discriminatie op grond van ras verbiedt. Tevens werd de Waarheidscommissie onder leiding van aartsbisschop Desmond Tutu gevraagd een rapport inzake schendingen van de mensenrechten ten tijde van het apartheidsregime op te stellen. Het rapport toont aan dat ernstige schendingen niet alleen werden begaan door de apartheidsstaat, maar ook door anti-apartheidsbewegingen als het ANC, PAC en Inkatha.
Hoewel de grondwet mishandeling en wrede, onmenselijke behandelingen verbiedt worden nog steeds regelmatig gevallen bekend van martelen en straffen door de politie. Ook politieke moorden en terechtstellingen zonder rechtmatig proces komen nog voor. De overheid probeert zoveel mogelijk dergelijke gevallen op te sporen en te bestraffen. Het in april 1997 opgerichte Independent Complaints Directorate is belast met het onderzoek naar sterfgevallen als gevolg van politieoptredens. Gevangenissen in Zuid-Afrika voldoen aan de minimale internationale eisen maar overbevolking is een veelvoorkomend probleem. Aan (internationale) mensenrechtenorganisaties wordt toestemming verleend gevangenissen te bezoeken. De situatie voor vrouwen en kinderen blijft een groot probleem. Er is heel veel (seksueel) geweld tegen vrouwen en kinderen en ook de toename van kinderprostitutie is zorgwekkend. Hoewel kinderarbeid onder de 15 jaar verboden is, wordt geschat dat zeker 200.000 kinderen werken (exclusief huishoudelijk werk). De Vluchtelingenwet uit 1998, die in 2000 van kracht werd, houdt asielzoekers het recht op onderwijs en het recht op het zoeken van werk, zolang hen geen vluchtelingenstatus is verleend. De Mensenrechtencommissie en het non-gouvernementele Mensenrechtencomité legden mishandeling vast van migranten en asielzoekers zonder papieren. Tevens worden mensenrechtenadvocaten en leden van onderzoeksinstanties regelmatig het slachtoffer van lijfelijk geweld geweld en doodsbedreigingen. |
Economie
| Economie: | De economische politiek van Zuid-Afrika wordt op hoofdlijnen bepaald door het beleidsdocument “Growth, Employment and Redistribution: A Macroeconomic Strategy” (GEAR) dat sinds juni 1996 van kracht is. GEAR benadrukt het belang van een marktgerichte politiek. De particuliere sector moet de motor zijn voor economische groei en werkgelegenheid en een prudent begrotingsbeleid moet hiervoor de voorwaarden scheppen. Het terugdringen van het begrotingstekort, verlaging van de collectieve lastendruk en demping van de inflatie zouden beloond worden met het aantrekken van buitenlandse investeringen, o.m. via (gedeeltelijke) privatisering van overheidsbedrijven. De Zuid-Afrikaanse concurrentiekracht moest een impuls krijgen door het verlagen van tarifaire en non-tarifaire handelsbarrières en het verbeteren van de scholing van personeel. De bevordering van de economische macht van voorheen achtergestelde groepen in de samenleving (Black Economic Empowerment) diende tegelijkertijd niet uit het oog verloren te worden.
De resultaten van GEAR zijn niet onverdeeld positief. De regering heeft weten vast te houden aan een deel van de gestelde doelen (m.n. de financieel-monetaire), doch deze niet altijd in het zichzelf opgelegde tempo weten te behalen. Het begrotingsbeleid is zeer succesvol, vooral dankzij de toegenomen doeltreffendheid van de Zuid-Afrikaanse belastingwetgeving en van de fiscale dienst Ondertussen is het aannemelijk dat de regering de presentatie van de nieuwe begroting in februari 2002 zal aangrijpen om een nieuwe consensus omtrent GEAR te scheppen. Deze moet een uitweg bieden aan de gebleken dilemma’s: hoe de uitvoeringscapaciteit van de overheid te verbeteren, vasthoudend aan een succesvol begrotingsbeleid, daarbij het vertrouwen winnend van buitenlandse investeerders en binnenlandse politieke vrienden. |
| Bruto Nationaal Product: | US $ 126,5 miljard in 2000; $ 113,5 miljard (schatting 2001) |
| Groei BNP: | 1,5% in 2001, 3,1% in 2000, 1,9% in 1999 |
| BNP per hoofd van de bevolking: | US $ 3.045 in 1999; US$ 3.115 schatting 2000; US$ 2.579 schatting 2001 |
| Bevolking onder de armoedegrens: | 50% in 2000 |
| Inflatie van de consumptieartikelen: | 5.3% in 2000, |
| Arbeidskrachten per sector: | Landbouw 30%, industrie 25%, diensten 45% in 1999 |
| Budget: | Inkomsten: $ miljard Uitgave: $ miljard, inclusief kapitaal uitgaven in 1999 |
| Industrie: | Mijnbouw (werelds grootste producent van platinum, goud, chroom), autoindustrie, metaalverwerking, machines, textiel, ijzer en staall, chemicaliën kunstmest, voedselverwerking |
| Groei industriële productie: | 2.4% in 2000 |
| Elektriciteitsproductie: | 186.903 miljard kWh in 1999 |
| Bron van de elektriciteitsproductie: | Fossiele brandstof: 92.74%; waterkracht: 0.39% atoomenergie: 6.87% |
| Elektriciteitsconsumptie: | 172.393 miljard kWh in 1999 |
| Landbouw producten: | Mais, rietsuiker, fruit, groenten; vlees, pluimvee, wol, wijn. |
| Export: | US $ 31,434 miljard in 2001 |
| Export producten: | Metalen en metaalproducten, goud, diamanten, machines en transportmaterieel |
| Export – partners: | Verenigde Staten, Japan, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Italië |
| Import: | US $ 27,202 miljard in 2001 |
| Importgoederen: | Machines en transportmaterieel, mineralen, chemicaliën |
| Import – partners: | Verenigde Staten, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, andere EU-landen, Japan |
| Buitenlandse schuld: | US$ 25,4 miljard in 2001 |
| Economische hulp: | US $ 676.3 miljoen in 1997 |
| Geld: | Zuid Afrikaanse Rand 1 € = 9.95 Rand ; 1 Rnd = 0,10 € per 04/’10 |
Diversen
| Internet landen code: | .za |
| Internet Providers: | 44 in 2000 |
| Internet gebruikers: | 1.82 miljoen in 2000 |
| Spoorwegen: | 20.384 km |
| Wegen: | 358.596 km waarvan 59.753 km geasfalteerd inclusief 1927 km snelweg |
| Waterwegen: | Geen |
| Havens: | Cape Town, Durban, East London, Mosselbaai, Port Elizabeth, Richards Bay, Saldanha |
